Chuẩn bị đón Ngày Lễ 30/4: “CÔ GÁI TƯỚI ĐẬU”- CA KHÚC SAU GIẢI PHÓNG SẼ SỐNG MÃI VỚI THỜI GIAN

Lời dẫn: Hôm nay, Chủ nhật, 18/4/2021. Chỉ hơn chục ngày nữa, toàn dân Việt Nam vui mừng Kỷ niệm Ngày Chiến thắng 30/4/1975, Giải phóng miền Nam, Thống nhất Tổ quốc. Nhân ngày vui này, Google.tienlang mời các bạn cùng nghệ sĩ Thanh Tuấn và Thanh Kim Huệ trở lại làng Mỹ Hạnh- quê hương của “Cô gái tưới đậu”, cô gái “Có đôi mắt nhung thâm thấp trung trung mà nhiều chiến công ngang tầm dũng sĩ” và cũng là cô gái “Đánh xong Mỹ cút ngụy nhào/Vàng mơ ruộng lúa, hoa màu vượt lên"…

********

Hoàn cảnh ra đời của “Cô gái tưới đậu”

Năm 1976, trên sóng phát thanh xuất hiện một bài vọng cổ dễ thương, với giọng ca trong trẻo hồn nhiên của cô đào Thanh Kim Huệ, và cho tới nay, Cô gái tưới đậu vẫn là bài ca được người mê vọng cổ yêu mến.

Thanh Kim Huệ kể: “Ban đầu Đài phát thanh TP.HCM mời tôi hát bài Dệt chặng đường xuân của tác giả Anh Động. Tôi thấy bài dài quá, nên đề nghị cho thêm một người nữa là anh Thanh Tuấn để có giọng đào giọng kép, nghe sinh động hơn. Bài Dệt chặng đường xuân được hoan nghênh nhiều lắm, thế là tác giả Trần Nam Dân đo ni đóng giày cho tôi và anh Tuấn bài Cô gái tưới đậu. Nói thiệt, dù là bài hát tuyên truyền sản xuất nhưng vì nó dễ thương, không có lời lẽ lên gân, nên dễ đi vào lòng người. Chú Ba Dân viết rất khéo, hai nhân vật quăng bắt, sinh động, ý tứ đúng với chất Nam bộ của mình, người hát cũng thích mà người nghe cũng thích. Mấy chục năm rồi nhưng bà con cứ yêu cầu tôi hát hoài”. Bạn bè cũng hay trêu Thanh Kim Huệ: “Tưới đậu gì mà tưới mấy chục năm, đậu hổng chịu lớn!”.

Hồi đó, người ta ca ngợi sản xuất, khuyến khích về nông thôn sản xuất, nên bài hát rất đúng “phong trào”. Nhưng lời lẽ trong bài tự nhiên, không có câu nào gọi là “tuyên truyền”, mà dường như người ta thấy nông dân được trân trọng, được yêu mến. Thì vậy, chàng trai từ thành thị xa xôi nghe tiếng đồn về cô gái sản xuất giỏi nên tìm về xem thử. Chừng gặp nhau, thì ra không chỉ giỏi làm ra hoa màu lúa đậu mà cô còn đẹp, còn… lanh nữa. Kiểu lanh lẹ thông minh cởi mở của người miền quê nhưng vẫn nguyên vẹn thiệt thà, chân chất. Vậy mới hay.

Qua vài lời đưa đẩy, thấy chàng trai đòi ở lại tưới đậu với mình, cô gái biết chàng trai có ý “ghẹo” rồi, nên cô cũng giả bộ “không hiểu” để ngó lơ luôn. Nhưng dư âm của bài hát là một sự hứa hẹn vui vẻ cho những mối tình đẹp mà người ta đặt vào những cô thôn nữ công dung ngôn hạnh. Thanh Kim Huệ khắc họa được hình ảnh của cô thôn nữ miền Nam, duyên dáng và đảm đang.

Đặc biệt, bài vọng cổ này đã làm nổi bật điệu Lý Tình Tang mà trước đó nó hơi bị chìm khuất. Trong kho tàng cổ nhạc VN có nhiều bài, nhiều điệu hát rất hay, nhưng vì một “duyên phận” nào đó mà nó bị ẩn chìm đi. Cho đến khi có một nghệ sĩ nào đó đẩy nó lên thì nó được nhiều người yêu thích. Điệu lý này cũng thế, nghe rất tung tăng, hồn nhiên, đúng với chất giọng của Thanh Kim Huệ, nên khi bà ca thì Lý Tình Tang bỗng sôi nổi trở lại.

“Nghe gió đồng bềnh bồng thênh thang. Trên đất giồng mình trồng khoai lang. Sáng nay nắng ấm trời êm, đồng xanh xanh sắc lá, mắt em hay sắc trời. Tang tình tang tính tình tang. Ở đâu anh đến một mình, chẳng quen mà không biết, sao nhìn sao nhìn người ta, tang tình tang tính tính tang...”

Thanh Tuấn & Thanh Kim Huệ

Lời bài hát

Cô gái tưới đậu

Thể loại: Cải lương

Làn điệu: Lý đất giồng, Vọng cổ

Soạn lời: Trần Nam Dân

Trình bày: Thanh Kim Huệ - Thanh Tuấn

 

(lý đất giồng)

- Nghe gió đồng bềnh bồng thênh thênh

Yên đất giồng là mầm đậu lên.

 

- Sáng nay nắng ấm trời êm

Đồng xanh xanh sắc lá, mắt em hay sắc trời

Tang tình tang tính tình tang…

 

- Tang tang tình là tình tình tang

Ở đâu anh đến một mình

Chẳng quen mà không biết, sao nhìn sao nhìn người ta?

Tang tình tang tính tính tang…

 

(1)

- Cô em ơi, anh đâu dám đi ngang về tắt mà không hỏi chủ

May nhờ bà con điềm chỉ nên anh nhìn kỹ coi phải em hông

Có đôi mắt nhung thâm thấp trung trung mà nhiều chiến công ngang tầm dũng sĩ

Giờ nhìn tận mặt em hiền như bông bưởi đang nở trong...

 

(vọng cổ)

vườn…

Chị Hạnh năm trước cũng tương tựa như em và giản dị bình thường.

- Này anh, anh ơi, anh ở sông Tiền hay sông Hậu?

- Dạ Sài Gòn.

- Xin lỗi, anh thứ mấy ạ?

- Dạ, thứ ba.

- Em thứ sáu. Chứ anh Ba khen chúng em thiệt hay nói cho vui vậy anh Ba?

- Cô Sáu à, bấy lâu “văn kỳ thanh, bất kiến kỳ hình”, nay thấy mặt là mê liền hà...

- Anh nói thiệt hông?

- Thiệt.

- Anh mê ai, đàn bà hay con gái?

- Tôi mê...

- Mê ai?

- Tôi mê đất mê người, mê những nụ cười và mê điệu hò mái dài của..., của bà má Bảy ơ ơ…

 

(dặm)

- Xin lỗi anh Ba đừng giận nghen, con gái Mỹ Hạnh hay nói thiệt tình vậy đó anh Ba à.

- Tôi thì bụng làm sao miệng nói vậy à, mà cô từ bụi cải cứ sải qua bụi cà hoài à.

 

(2)

- Anh Ba ơi, con gái làng em thiệt thà như đếm, anh Ba gieo làm chi tiếng oán cho thêm buồn.

- Coi, cô Sáu.

- Gì?

- Nói chơi có chút xíu à, mà em giận em hờn. Anh nói vậy mà không phải vậy à nghen.

- Chớ làm sao hả anh Ba

- Anh muốn hỏi em sản xuất luân canh luân vụ, cấy lúa trồng đậu có tốt hay không?

- Vậy anh nghe em nói nghe…

Đánh xong Mỹ cút ngụy nhào

Vàng mơ ruộng lúa, hoa màu vượt lên

Mầm hạnh phúc mọc quê em

Thay trời đổi đất cho trọn niềm ước mơ…

 

(lý đất giồng)

- Men đất dày đường cày như son

Cô má hồng mà lòng keo sơn.

 

- Gió đưa gió đẩy mầm lên

Đừng khen em mắc cỡ, tánh em thì hay bắt đền.

Tang tình tang tính tình tang…

 

- Tang tang tình là tình tình tang

Gái như em đấy khó tìm

Khéo tay mà chăm bón thêu viền thêu viền trời xanh

Tang tình tang tính tính tang…

 

(5)

- Anh Ba ơi anh đừng khen em quá mà má em bả rầy, bả quở

Gặp anh đây giữa đường giữa ngõ, anh hỏi mà không nói thì sợ anh bảo con nhỏ hay làm lẽ

Còn ở đây nói với anh Ba cho hết tình hết nghĩa thì chắc em phải trở vô nấu bữa cơm...

 

(vọng cổ)

chiều…

Vậy anh ba vô nhà chơi nghen, tưới xong ruộng đậu em về…

- Cô nói vậy tôi e không tiện quá cô Sáu à.

- Chứ hổng lẽ em trở vô nhà tiếp chuyện với anh Ba cho hết buổi sáng này hay sao?

- Cô Sáu à, cây có gốc có cành mới sanh ra ngọn. Tôi muốn cô để tôi, tôi "ba cùng" với cô cho trọn cái nghĩa mới quen…

- Trời, anh Ba, anh nói cái gì mà mà em hổng hiểu hà. Thôi, để em đi tưới đậu kẻo trưa rồi…

 

(dặm)

- Cô Sáu à, thôi thì hỏi một câu cũng làm lâu cô đôi chút. Mà hỏi hết chuyện cô sản xuất một lúc cũng xong thôi…

Thiệt mà cô Sáu, chút xíu hà...

- Ý đâu có được, má em bả la chết.

 

(6)

Chuyện em em làm, ruộng em em hiểu…

Ở đây nói chuyện với anh Ba hoài chắc đậu cà dưa thuốc chết héo anh Ba ơi.

Bà con Mỹ Hạnh sẽ chê cười em bỏ hoa màu chết khô vì đứng nói chuyện với trai cả buổi.

Tuổi trẻ chúng em là phải làm cho quê hương này đổi mới

Làng xóm yên vui no ấm mãi muôn đời…

- Cảm ơn cô Sáu

Lời cô là ý núi sông

Xanh tươi sắc lá, thanh trong lòng người.

- Nhà nông thiệt lắm anh Ba ơi

Nghĩ sao nói vậy anh đừng cười chi em.

Đôi nét về Trần Nam Dân

Cố soạn giả Trần Nam Dân tên thật là Trần Nam Tiến, (sinh 1926) trong một gia đình ở Châu Bình, Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre, mất 1987. Ông tham gia cách mạng từ năm 1945, năm 1954 tập kết ra miền Bắc, công tác ở Nông trường Lam Sơn, tỉnh Thanh Hóa.

Năm 1969, ông công tác ở Đài phát thanh Giải Phóng, phụ trách biên tập các chương trình dân ca, cổ nhạc.

Soạn giả Trần Nam Dân là bậc thầy về soạn lời cho các bài cải lương, có nhiều đóng góp tích cực cho nền nghệ thuật truyền thống với cả ngàn bài cổ nhạc, ca cảnh được đông đảo công chúng mến mộ như: Đài hoa dâng Bác, Bông sen, Thành phố Hồ Chí Minh, Cây sáo trúc, Người mẹ đào hầm, Về Dầu Tiếng, Gió mùa thu, Cô gái tưới đậu, Dưới góc dừa quê hương, Bên góc chợ Bến Thành, Gởi anh chiều ba mươi Tết, Những người chị trên đảo dừa…

Làng Mỹ Hạnh của “Cô gái tưới đậu” ở đâu ta?

Cánh đồng đậu phộng ở Làng Mỹ Hạnh, Đức Hòa, Long An- quê hương của "Cô gái tưới đậu"

Nổi tiếng là “thủ phủ” của cây đậu phộng, mảnh đất Đức Hòa (Long An) gợi cảm hứng cho nhiều tác giả từ đặc sản này. Trên những cánh đồng đậu phộng, hình ảnh “cô gái tưới đậu” đi vào bài vọng cổ cùng tên của tác giả Trần Nam Dân vừa đẹp người, đẹp nết lại giỏi giang.

“Cô gái tưới đậu” từ lần xuất hiện đầu tiên trên sóng phát thanh cho đến hôm nay vẫn còn sức sống, trở thành một trong những bài vọng cổ vang bóng mà qua đó, người nghe hiểu thêm về cuộc sống của một vùng quê ở Long An.

Mở đầu bài vọng cổ là điệu lý: Nghe gió đồng bềnh bồng thênh thênh. Len đất giồng là mầm đậu lên. Ѕáng naу, nắng ấm trời êm. Đồng xanh, xanh sắc lá. Mắt em haу sắc trời. Tang tình tang tính tình tang... Tang, tang tình là tình tính tang. Ở đâu, anh đến một mình. Ϲhẳng quen mà không biết, sao nhìn sao nhìn người ta?...

Đó cũng là lời đối thoại của nhân vật nam và nữ, trong đó, anh chàng từ Sài Gòn lặn lội về vùng Mỹ Hạnh (nay là xã Mỹ Hạnh Bắc, Mỹ Hạnh Nam) của huyện Đức Hòa tìm hiểu về nông thôn và sản xuất.

Bài ca vì thế trở thành lời cổ vũ sản xuất, xây dựng quê hương ngày càng đổi mới. Từng lời hát rất tự nhiên, không có câu nào tuyên truyền nhưng vẫn thấy được sự trân trọng, yêu mến đối với nông dân.

Từ thành thị xa xôi, chàng trai tìm gặp cô gái sản xuất giỏi và thêm yêu nét duyên dáng cùng tính cởi mở, vui tươi nhưng chân chất qua lời hát: Anh ba ơi! Ϲon gái làng em thiệt thà như đếm, anh ba gieo làm chi tiếng oán cho thêm buồn...

Hay những ca từ: Đánh xong Mỹ cút, ngụу nhào. Vàng mơ ruộng lúa, hoa màu vượt lên. Mầm hạnh phúc mọc quê em. Thaу trời, đổi đất cho trọn niềm ước mơ và Tuổi trẻ chúng em là phải làm cho quê hương ngàу đổi mới. Làng xóm уên vui no ấm mãi muôn đời... cũng là lời khái quát đức tính của “Cô gái tưới đậu”, của người Long An ngoan cường trong chiến đấu và đảm đang trong thời bình, luôn yêu và ra sức xây dựng để quê hương ngày càng đổi mới.

Nguyễn Hoàng Thư Lê- Cộng tác viên âm nhạc của Google.tienlang

=====

Mời xem các bài liên quan:

1- ЯК ТЕБЕ НЕ ЛЮБИТИ, КИЄВЕ МІЙ! - SAO LẠI KHÔNG YÊU EM, KIEV CỦA TÔI! 

2- Cuối tuần đi thăm Alla Pugatrova- ca sĩ nổi tiếng 65 tuổi vừa sinh con 

3- "Đóa cẩm quỳ" bị đổ máu ở Odessa tối 3.8.14 

4- Cuối tuần giới thiệu bài hát hot: "PUTIN CỦA TÔI" 

5- Hương Tràm sexy hơn nhưng “nghệ thuật” hơn trong I'm still loving you

6. Cuối tuần: NHỮNG CA KHÚC TUYỆT VỜI HƠN KHI ĐƯỢC LÀM MỚI BỞI CÁC TÀI NĂNG NHÍ...

7. Clip hot: NỮ SINH TRƯỜNG MÚA NOVOSIBIRSK (NGA) LÀM CHAO ĐẢO CỘNG ĐỒNG YOUTUBE.- Hoàng Minh Tâm

8. Cuối tuần: MIỀN TÂY QUÊ TÔI- TÌNH NGƯỜI MIỀN TÂY

9. Cuối tuần- ÍT AI NGỜ CA SĨ QUỲNH TRANG LẠI LÀ SĨ QUAN QUÂN ĐỘI...

10. Cuối tuần: MASURI- NHƯ THẤY ÂM VANG GIAO HÒA ĐẤT TRỜI CUỒN CUỘN.

11. Khai bút đầu năm: THẾ GIỚI HÁT VỀ HỒ CHÍ MINH

12. Mồng 4 Tết Nghe NHẠC XUÂN TRỮ TÌNH CỦA CA SĨ GIÁNG TIÊN SẼ SUNG TÚC CẢ NĂM...

13. Clip cuối tuần: LA TIỂU BẠCH- TAY TRỐNG CỰ PHÁCH XỨ ĐÀI

14. Chuẩn bị đón Ngày Lễ 30/4: “CÔ GÁI TƯỚI ĐẬU”- CA KHÚC SAU GIẢI PHÓNG SẼ SỐNG MÃI VỚI THỜI GIAN