Vụ "Công an đánh phóng viên": BÁO CHÍ BẢO VỆ ĐỒNG NGHIỆP NHƯNG CẦN SỰ CÔNG TÂM

Những ngày qua, đã có nhiều tờ báo đăng tải rất nhiều bài viết về vụ việc “Công an hành hung phóng viên” trên cầu Nhật Tân. Thậm chí, trong chương trình thời sự 19h của Đài truyền hình Việt Nam (VTV) cũng đưa tin và hình ảnh cùng góc nhìn trên làm bùng lên bức xúc của dư luận cả nước.

**************************

Cụ thể điểm qua hàng loạt bài báo sau:  Báo Tuổi trẻ có các bài “Sẽ xử lý nghiêm vụ phóng viên bị hành hung”; “Điểm nóng 360: Hà Nội sẽ xử theo luật vụ nhà báo bị tấn công”; thậm chí còn đăng bài “Lễ phép với nhân dân” của tác giả Phạm Vũ lôi cả “Sáu điều Bác Hồ dạy CAND” như “Đối với nhân dân phải: Kính trọng – Lễ phép” để lập luận. Hơn thế, Báo Tuổi trẻ còn đăng bài “Gương mặt và Quả đấm” của tác giả “Bút Bi” mỉa mai vụ việc này.

Nhà báo Quang Thế (áo trắng) bị đánh sau khi chửi cảnh sát trên cầu Nhật Tân

Báo Người Lao Động có các bài viết “Phóng viên Báo Tuổi Trẻ bị hành hung khi tác nghiệp”; “Công an hành hung phóng viên, cản trở phóng viên tác nghiệp”; “Cảnh sát hình sự hành hung phóng viên Báo Tuổi Trẻ”

Báo Lao Động có các bài “Đừng im lặng: Chúng tôi phản đối hành hung, cản trở nhà báo tác nghiệp” có nội dung cho rằng “Chúng tôi muốn nói lên sự thật. Không ai có quyền cản trở nhà báo”. Thậm chí còn đòi “lời xin lỗi có đủ không?”

Báo Thanh Niên có các bài viết “Công an huyện Đông Anh hành hung phóng viên khi tác nghiệp”; “Điều tra vụ công an hành hung phóng viên”. Báo Một Thế Giới có bài “Phóng viên báo Tuổi Trẻ bị đánh chảy máu miệng khi tác nghiệp”

Báo điện tử VnMedia có các bài “Hội Nhà báo yêu cầu xử nghiêm vụ hành hung phóng viên”; “Giám đốc Công an Hà Nội chỉ đạo làm rõ kẻ hành hung phóng viên trên cầu Nhật Tân”.

Trang tin Zing có các bài “Cảnh sát hình sự ở Hà Nội hành hung phóng viên”; “Hội Nhà báo yêu cầu xử lý nghiêm vụ hành hung phóng viên”.

Trang báo điện tử Soha có các bài báo “Nhà báo bị hành hung trên cầu Nhật Tân: GĐ Công an HN nói gì?”; “Phóng viên tác nghiệp bị Công an cản trở, “tung chưởng” vào mặt” có nội dung cho rằng “trong quá trình tác nghiệp theo đúng quy định của pháp luật, PV Quang Thế của báo Tuổi Trẻ đã bất ngờ bị 2 nam thanh niên từ trong hiện trường đi ra đấm, đá liên tiếp vào người”.

Báo Tiền Phong có các bài “Phóng viên bị hành hung khi tác nghiệp trên cầu Nhật Tân”; “Phóng viên bị công an hành hung: Công an Hà Nội vào cuộc”; “Clip tố công an Đông Anh cản trở phóng viên tác nghiệp”

Báo Người đưa tin có các bài “Phóng viên bị hành hung khi tác nghiệp: Hội Nhà báo VN lên tiếng”; “Nhà báo bị hành hung trên cầu Nhật Tân: GĐ công an Hà Nội nói gì?”

Báo điện tử VietnamPlus (TTXVN) có các bài “Phóng viên Tuổi Trẻ bị hành hung khi tác nghiệp trên cầu Nhật Tân”; “Yêu cầu xử nghiêm vụ hành hung phóng viên Tuổi trẻ”

Báo PetroTimes có các bài “Phóng viên bị hành hung khi tác nghiệp trên cầu Nhật Tân”; “Hội Nhà báo lên tiếng vụ phóng viên bị hành hung”.

Báo điện tử VOH có bài “Phải bảo vệ nhà báo khi tác nghiệp đúng pháp luật”. Báo Đại đoàn kết có bài “Phóng viên báo Tuổi trẻ bị hành hung khi tác nghiệp”. Báo Công Lý có bài “Một phóng viên bị hành hung khi tác nghiệp trên cầu Nhật Tân”. Báo Đất Việt có bài “Công an hành hung phóng viên: Đến tận nơi xin lỗi”. Báo điện tử VTC có bài “Giám đốc Công an Hà Nội chỉ đạo làm rõ những kẻ hành hung phóng viên trên cầu Nhật Tân”. Báo điện tử VOV có bài “Hà Nội: Công an huyện Đông Anh xin lỗi vì hành hung phóng viên”. 

 Chiếc taxi bị bỏ lại trên cầu. Ảnh: Otofun

Sau khi hàng loạt bài báo trên đăng tải, dư luận đã bức xúc cực độ đến nỗi, Luật sư Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, chiến sỹ công an đánh phóng viên khi đang tác nghiệp là vi phạm “Sáu điều Bác Hồ dạy CAND”, vi phạm quy định tại Điều 20 của Hiến pháp. Thậm chí trích luôn Điều 104 Bộ luật Hình sự về tội “Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác” và Điều 7, Nghị định số 159 ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định về “Hành vi cản trở trái pháp luật hoạt động báo chí”. Đặc biệt, Hội Nhà báo Việt Nam còn ra văn bản gửi Công an thành phố Hà Nội, đề nghị Công an huyện Đông Anh nhanh chóng xác minh, làm rõ và có hình thức xử lý nghiêm đối với hành vi cản trở tác nghiệp, hành hung nhà báo.

Sau khi điểm qua hầu hết các bài báo, chưa nói đến tính đúng sai, nhưng có thể thấy, gần như tất cả đều đưa tin một chiều và chỉ mô tả những gì Nhà báo Trần Quang Thế nói. Tất cả chỉ dựa vào mấy clip của phóng viên tung lên mạng để bảo vệ danh dự và nhân phẩm của phóng viên, không có một bài báo nào đề cập đến những bức xúc của các chiến sĩ khi gặp phải những phóng viên lì lợm, phớt lờ kia. Rất ít bài báo nào hỗ trợ cảnh sát phân tích tìm ra hung thủ, giải tỏa nỗi oan ức của người lái taxi thiệt mạng nằm dưới chân cầu kia.

Chưa có bất kỳ bài báo nào đề cập đến nguyên nhân vì sao một số cảnh sát lại đánh Nhà báo Trần Quang Thế ? Chưa có bài báo nào đặt câu hỏi rất bình thường rằng, chẳng lẽ tự nhiên Nhà báo Quang Thế lại bị đánh? Thậm chí còn bỏ qua những chi tiết rất quan trọng mà tôi sẽ đề cập ở dưới !

Có những bài báo tự cho rằng là “chúng tôi đi tìm sự thật”, vậy liệu các bài báo đã đi đến cùng sự việc chưa?

Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cùng tìm hiểu kỹ từng sự việc: Như tin đã đưa, lúc 8h30 ngày 23/9, nhiều người dân hoảng hốt khi thấy thi thể một người đàn ông áo sẫm màu ở chân cầu Nhật Tân. Ngay sau khi nhận được tin báo, lực lượng cảnh sát hình sự và các lực lượng khác đã đến để phong tỏa bảo vệ hiện trường, tiến hành xác minh điều tra.

Trên cầu có chiếc taxi (4 chỗ) có biểu hiện hư hỏng một số bộ phận, bên trong xe bị xáo trộn và thành xe có vết máu. Đại diện hãng taxi Vic xác nhận người đàn ông tử vong dưới cầu Nhật Tân là lái xe Mai Trọng Quỳnh (SN 1980), trú ở tổ 80 Khương Trung, Thanh Xuân Hà Nội.

Đơn trình báo của anh Trần Quang Thế về việc bị công an hành hung trên cầu Nhật Tân nhưng lại thiếu chi tiết “chửi công an”.

Vì sao phóng viên bị đánh?

Chuyện gì cũng có căn nguyên của nó: Hãy xem clip của Báo Thanh Niên (giây thứ 3), chúng ta nghe thấy rõ ràng, cảnh sát hình sự mặc thường phục nói lớn với phóng viên “mày chửi ai, hả” trước khi tung cú đá đít, sau đó phóng viên nói “em đã xin lỗi rồi mà”. Điều này có nghĩa, anh phóng viên này rất có thể đã chửi và xúc phạm cảnh sát, chứ không phải tự nhiên mà một số cảnh sát lại khùng khùng điên điên đánh phóng viên như hàng loạt bài báo đã đăng tải, đẩy bức xúc dư luận lên cực đỉnh mấy ngày qua.

Phóng viên Trần Quang Thế khi viết Đơn trình báo đã không trung thực, cố tình lờ đi hành động “chửi công an”! Một sự thật bất lợi cho phóng viên như vậy mà các bài báo đã bỏ qua, cố tình quên đi ! Chẳng lẽ “ngọn cờ” đi tìm sự thật của các nhà báo viết ra các bài báo trên là như thế này? “Phóng viên tác nghiệp đúng pháp luật” là như vậy sao?  Những câu hỏi này làm cho tôi nghi ngờ về sự công tâm mà các nhà báo đang rêu rao!

Hãy xem clip của Báo Thanh Niên (giây thứ 3: cảnh sát nói lớn “mày chửi ai, hả” trước khi tung cú đá đít, phóng viên nói “em đã xin lỗi rồi mà”).

Còn trong clip được cho là của Báo Pháp luật, chúng ta thấy rất rõ, sỹ quan cảnh sát mặc quân phục Nguyễn Danh Thắng (số hiệu 091-446) đã giải thích nhẹ nhàng với phóng viên, đây là vụ trọng án, anh em đang tập trung điều tra như phóng viên đã thấy, mong anh hợp tác (ý nói hãy thực hiện công an yêu cầu), và cảnh sát đã yêu cầu phóng viên ra khỏi hiện trường nhiều lần để còn thực hiện nhiệm vụ. Sau đó phóng viên (báo Pháp luật) đòi hỏi cả thẻ công an đâu, nói “anh này là ai”, yêu cầu cảnh sát phải kiểm tra cảnh sát thường phục này là ai! Phóng viên có quyền đứng giữa hiện trường đòi hỏi những điều này sao?

Hãy xem clip của PV Báo Pháp luật:

Những sai trái trong tác nghiệp của cảnh sát và phóng viên:

Trước hết về phía cảnh sát: Nhiều người cho rằng, cảnh sát không khoanh vùng, bảo vệ hiện trường như, dây chăng, cảnh báo cấm xâm nhập. Cảnh sát đã sử dụng lực lượng công an xã, trinh sát thường phục thiếu hợp lý để ngăn cản người vào hiện trường. Họ đã đánh phóng viên khi gặp tình huống kích động thể hiện qua lời nói (chửi cảnh sát như trong clip) và cử chỉ khi gặp phải đối tượng chây lì, bất chấp cảnh sát đã yêu cầu ra khỏi hiện trường nhiều lần.

Cái đập máy quay, cú đấm vào mặt, cái đá đít phóng viên (sau khi bị phóng viên chửi) đều không có trong giáo trình nghiệp vụ, sai pháp luật và rất phản cảm.

Thứ hai, về phía phóng viên: Đi lấy tin về trọng án mà lại không hiểu biết về tố tụng hình sự. Hiện trường vụ án là nơi bất khả xâm phạm khi chưa được phép của cơ quan điều tra. Đấy là nơi mà lực lượng kỹ thuật hình sự thu thập chứng cứ cho vụ án. Nếu hiện trường bị sai lệch cho dù chỉ là dấu chân, vết tì, vân tay cũng đủ làm mất manh mối, điều tra sẽ rất khó khăn, thậm chí còn lạc hướng, sai lệch chứng cứ, gây oan sai.

Đã có nhiều trường hợp do không có kiến thức khi chụp hình dẫn đến mất dấu vết, thậm chí dấu vết thu được lại là của “quân ta” (như vụ thảm sát Bình Phước, toàn bộ dấu vân tay trên cổng chính là của người dân hiếu kỳ và nhà báo). Chưa kể các đối tượng gây án trà trộn trở lại hiện trường để nghe ngóng, xóa dấu vết. Lẽ ra phóng viên phải biết và tôn trọng yêu cầu này của công an.

Xem lại một số clip được tung lên mạng, một người mặc thường phục dùng bụng, vai của mình để húc cản một người cầm máy ảnh cố xông vào hiện trường. Một công an xã không thể cản được một phóng viên cố xông vào hiện trường. Một cảnh sát yêu cầu phóng viên ra ngoài hiện trường trọng án vẫn không được chấp hành. Thấy thái độ của phóng viên báo Pháp luật, Tuổi trẻ thể hiện sự chây lì. Phóng viên báo Pháp Luật chưa trình thẻ Nhà báo mà cứ luồn lách bên này, bên kia, nói năng như “quan trên xuống hiện trường”. Cảnh sát đã cố giải thích và yêu cầu, nhưng rất tiếc, phóng viên đã quá coi thường tiếng nói của cảnh sát, bỏ ngoài tai mọi yêu cầu, thay vào đó là kiểu thách thức, đe dọa “tung lên mạng, lên báo”. Cách hành xử ấy của phóng viên có văn minh, hợp pháp, có gây bức xúc cho cảnh sát không ?.

Thi thể người đàn ông áo tím nằm dưới chân cầu. Ảnh: Otofun

Về phía các tác giả bài báo đã nêu ở trên: Họ đã đồng loạt đăng tải rất nhiều bài viết ủng hộ đồng nghiệp ra mặt, thiếu trung thực trong cung cấp thông tin, đã lờ đi (chỗ chửi cảnh sát), chỉ viết những thông tin, hình ảnh phản cảm nhất, có tính dẫn dắt dư luận (bị đá đít) để lên án công an, hoặc tệ hơn là làm xấu đi hình ảnh một lực lượng trong mắt nhân dân, như nhà báo Mai Thanh Hải (mà tôi từng yêu quý) đã bình luận trên facebook rằng “Cứ bảo sao dân người ta toàn gọi là “thằng” công an” và vô số các bình luận trên các báo và mạng xã hội!

Thậm chí, tôi còn cảm tưởng, họ còn quên đi nỗi đau thương, mất mát của người lái xe taxi đang nằm dưới chân cầu kia ! Rất ít bài báo đề cập, theo dõi liên tục đến những bất thường của vụ án mạng, hỗ trợ lực lượng điều tra tìm ra hung thủ!

Vì sao cảnh sát lại phải bảo vệ hiện trường bằng mọi giá như vậy ?

Đây là có thể là một vụ án mạng. Những sắp đặt ở hiện trường đều gợi mở một vụ tự tử, nhưng chi tiết trong xe bị xáo trộn, thành xe có vết máu và những bất thường khác trên cầu, khiến các chiến sĩ cảnh sát phải suy nghĩ đến khả năng, anh tài xế có thể bị sát hại và ném xác xuống chân cầu để dựng hiện trường giả một cách tinh vi.

Trong các vụ án, để tìm ra đúng hung thủ, nguyên tắc đầu tiên trong phá án, là phải bảo vệ hiện trường bằng mọi giá, cảnh sát hình sự được đào tạo rất kỹ càng, ngay cả việc chụp ảnh hiện trường và nạn nhân cũng phải huấn luyện chuyên sâu mới có thể không làm sai lệch, xáo trộn dấu vết. Cảnh sát phải tìm mọi cách có thể để phong toả, thậm chí, cô lập cả cây cầu để phục vụ điều tra.

Ở vụ án này, cảnh sát đã chọn phương án vẫn cho xe cộ qua lại. Có thể là để không ảnh hưởng quá lớn đến giao thông, nhưng quan trọng hơn, có thể là cảnh sát cố giữ các hoạt động trên cầu “một cách bình thường nhất” như: không căng dây cảnh báo, chỉ sử dụng con người để bảo vệ. Một mặt, cho cảnh sát mặc quân phục đứng tại chỗ, đồng thời bố chí cảnh sát mật phục xung quanh, giả là người dân thường, để dễ bề theo dõi những ai có biểu hiện lạ (giống vụ giết 6 người ở Bình Phước, một mặt cho cảnh sát mặc quân phục khám nghiệm hiện trường, một mặt bố chí cảnh sát mật phục theo dõi hung thủ Nguyễn Hải Dương trong đám tang). 

Khám nghiệm hiện trường vụ thảm sát ở Bình phước

Ngoài bảo vệ hiện trường về mặt vật lý, thì cảnh sát rất cần phong toả thông tin để tránh đánh động hung thủ hoặc đưa tin có ý đồ để đánh lạc hướng hung thủ. Khi cố chụp ảnh, cảnh sát có quyền nghi ngờ bất kỳ ai (kể cả phóng viên) thu thập thông tin để hỗ trợ hung thủ, hoặc phát tán lên mạng (vô tình hay cố ý) đánh động hung thủ, hoặc cung cấp cho hung thủ những thông tin quý giá về diễn biến cuộc điều tra. Hung thủ sẽ có thời gian để đối phó.

Vậy mà anh phóng viên với chiếc máy quay xông vào hiện trường như trốn không người nên đã bị ngăn chặn. Chỉ cần một cái quyệt tay, một bàn chân bước lên các dấu vết, một hành động hí hoáy nào đó thôi, anh phóng viên có thể sẽ là giảm xác suất phá án xuống con số không!

Đôi điều nhắn nhủ

Trong thời đại thông tin như ngày nay, giá như các chiến sĩ cảnh sát Đông Anh biết giữ bình tĩnh hơn nữa, chấp hành đúng các qui định của pháp luật và của ngành, vận dụng các biện pháp nghiệp vụ một cách khôn ngoan, chuyên nghiệp hơn nữa thì sẽ không đến nông nỗi này.

Đặc biệt, tuyệt đối lúc này không vì dư luận mà tiết lộ danh tính các chiến sĩ đang thực hiện nhiệm vụ điều tra vụ án (kể cả các chiến sĩ mặc thường phục đánh phóng viên), phải bảo vệ tuyệt đối tính mạng cá nhân và gia đình các chiến sĩ (tránh hung thủ và đồng bọn trả thù). Hãy để sau khi phá án xong, bắt được hung thủ thì công khai danh tính trên mặt báo để công luận rõ!

Công an có quyền (được pháp luật bảo hộ) bảo vệ hiện trường bằng mọi giá, các phóng viên đừng bước qua giới hạn đó.

Công an khám nghiệm hiện trường vụ giết người ở Bình Thuận

Trước một vụ án mạng, công an đang tìm cách bảo vệ nguyên vẹn hiện trường để lực lượng kỹ thuật hình sự vào cuộc. Giá như các phóng viên kia đừng coi mình “như quan trên xuống hiện trường”, biết tôn trọng những người đang thi hành công vụ một chút, thì chuyện như thế này đâu có xảy ra?.

Các phóng viên cũng nên hiểu, khi chưa có dây căng, rào chắn để bảo vệ hiện trường (cả trên cầu và dưới chân cầu) thì công an cực chẳng đã phải sử dụng con người để bảo vệ. Họ cũng cần được tôn trọng và đối xử văn minh như những phóng viên đang được các bài báo bảo vệ danh dự và nhân phẩm vậy.

Các nhà báo không nên chỉ chăm chăm bảo vệ danh dự, nhân phẩm của phóng viên “tác nghiệp đúng pháp luật” mà cần suy xét kỹ hơn nguyên nhân sự việc, danh dự của cảnh sát (khi bị chửi) trước khi viết bài. Cần có thêm những bài báo hỗ trợ cảnh sát tìm ra hung thủ, giải tỏa nỗi oan ức của người lái taxi thiệt mạng kia. Hãy công tâm hơn nữa, hãy đi đến cùng sự thật, đừng cắt xén và phản ánh thông tin một chiều như thế.

Cộng đồng mạng không cần phải lấy cách xử sự của phương Tây (còng tay, vùi mặt xuống đất và có thể ăn kẹo đồng) khi cảnh sát ra hiệu lệnh, mà chỉ cần nhìn vào các clip và văn hóa Việt Nam thôi cũng đủ hiểu phần nào sự việc.

Khi chưa suy xét ai đúng ai sai, việc Đội trưởng Đội CSHS Công an huyện Đông Anh (Hà Nội) đã trực tiếp đến làm việc với Văn phòng đại diện báo Tuổi Trẻ, lên tiếng xin lỗi phóng viên, đó là cách hành xử văn minh. Với những gì đã xử sự, có lãnh đạo nào đại diện báo Tuổi Trẻ lên tiếng xin lỗi cảnh sát chưa?.

Nếu mọi người đều văn minh, tôn trọng nhau thì sẽ không có chuyện “đá nhau” cả ở hiện trường lẫn trên mạng, khi tất cả chúng ta đều đi tìm sự thật, xoa dịu nỗi đau, đem lại công bằng cho người thiệt mạng và vì bình yên của người dân.

Nam Phong