Giải mật: MỸ ĐÃ LỪA DỐI NGA NHƯ THẾ NÀO VỀ VIỆC ‘NATO KHÔNG MỞ RỘNG’?

Ảnh chụp màn hình tiêu đề bài trên báo Al Mayadeen (Liban) 

Kính mời những ai biết tiếng Anh, xin hãy đọc bản gốc bài trên báo Al Mayadeen (Liban) phiên bản tiếng Anh với tiêu đề Declassified: How US deceived Russiaover NATO enlargement – Dịch: Giải mật: Mỹ đã lừa dối Nga như thế nào về việc NATO không mở rộng?

https://english.almayadeen.net/articles/analysis/declassified:-how-us-deceived-russia-over-nato-enlargement

Trước khi đọc bài mới, Google.tienlang kính mời mọi người tham khảo các bài:

1. NGƯỜI MỸ ĐÃ “GIÚP” NGA SOẠN THẢO HIẾN PHÁP 1993 NÊN BUỘC PUTIN PHẢI SỬA ĐỔI HIẾN PHÁP

2. BÁO MỸ TIẾT LỘ: HOA KỲ ĐÃ ĐẠO DIỄN CHO ELTSIN TRÚNG CỬ TỔNG THỐNG NHIỆM KỲ II RA SAO

Dưới đây, Google.tienlang xin dịch bài trên báo Al Mayadeen (Liban)....

*****

Declassified: How US deceived Russiaover NATO enlargement – Dịch: Giải mật: Mỹ đã lừa dối Nga như thế nào về việc NATO không mở rộng?

Cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton đã thao túng người đồng cấp Nga Boris Yeltsin và đưa ra những lời hứa mà ông không có ý định thực hiện, Al Mayadeen viết. Một phần tư thế kỷ trước, “kiến trúc sư Chiến tranh Lạnh” trung thành George Kennan đã cảnh báo về hậu quả của hành vi như vậy và sự mở rộng của NATO. Giờ đây dự đoán của ông đã trở thành hiện thực.

Vào ngày 18 tháng 8 năm 2023, Bộ chỉ huy chung của NATO đã đăng một video hoạt hình thú vị trên tài khoản Twitter chính thức của mình nhằm "làm rõ sự thật" về "liên minh”. Họ chối bỏ sự thật rằng Mỹ cùng NATO đã hứa KHÔNG mở rộng về phía biên giới Nga sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.

Thế nhưng, có rất nhiều bằng chứng tài liệu cho thấy rằng đây chính xác là điều mà Mikhail Gorbachev và các quan chức cấp cao khác của Liên Xô đã được các đối tác Mỹ nhắc đi nhắc lại trong hai năm trước khi Liên Xô sụp đổ vào tháng 12 năm 1991. Điều này đã được biết rõ đến mức không còn nghi ngờ gì nữa, và câu hỏi rõ ràng là tại sao Liên minh Bắc Đại Tây Dương hiện lại có quan điểm khác.

Điều có vẻ đáng nghi ngờ nhất là cách NATO mở rộng để bao gồm các quốc gia thuộc Hiệp ước Warsaw cũ và Liên Xô trong bối cảnh có sự phản đối rõ ràng của Nga vào những năm 1990. Tuy nhiên, lịch sử bẩn thỉu này được trình bày chi tiết trong một loạt tài liệu rất tiết lộ do Cơ quan Lưu trữ An ninh Quốc gia Hoa Kỳ xuất bản. Các hồ sơ cho thấy Tổng thống Nga Boris Yeltsin đã liên tục bị người đồng cấp Mỹ Bill Clinton thao túng về vấn đề này trong suốt những năm 1990, trong khi những lời hứa lớn tiếng và sai lầm về "quan hệ đối tác chiến lược" giữa các nước liên tục không có kết quả.

Lấy ví dụ, bản ghi lại cuộc trò chuyện qua điện thoại chân thành giữa Clinton và Yeltsin vào ngày 5 tháng 7 năm 1994. Vào thời điểm đó, tổng thống Mỹ đang chuẩn bị lên đường tới Ba Lan và các nước vùng Baltic, những quốc gia sẽ sớm trở thành thành viên NATO, trước khi gặp Yeltsin tại hội nghị thượng đỉnh G7 ở Ý.

Yeltsin kêu gọi Clinton nêu vấn đề về tình hình của những người nói tiếng Nga ở Estonia và Latvia, vì “một tuyên bố công khai ... rằng Hoa Kỳ sẽ không ủng hộ việc xâm phạm quyền của người dân nói tiếng Nga,” theo cách hiểu của ông, sẽ đảm bảo rằng các quốc gia này sẽ từ bỏ hành vi như vậy. Ông lưu ý rằng việc Lithuania nhanh chóng cấp quyền công dân cho người thiểu số Nga đã khiến Moscow phải rút quân khỏi Vilnius. Điều tương tự có thể xảy ra vào tháng 8 ở Tallinn và Riga nếu được đảm bảo. Yeltsin cũng mong muốn thảo luận về việc mở rộng NATO.

Clinton thề rằng ông sẽ "nêu vấn đề về các nhóm thiểu số ở Nga" và đảm bảo với Yeltsin rằng mặc dù NATO "cuối cùng có thể mở rộng" nhưng ông sẽ không đưa ra "bất kỳ thời hạn hay yêu cầu nào". Thay vào đó, ông cho biết ông "muốn chúng tôi tập trung" vào Quan hệ đối tác vì hòa bình, một sáng kiến ​​do Mỹ dẫn đầu nhằm "tạo ra một châu Âu thống nhất trong đó mọi người tôn trọng biên giới của nhau và làm việc cùng nhau". Yeltsin có thể hoàn toàn yên tâm khi nghĩ rằng Quan hệ đối tác là mục tiêu chính của Washington và NATO mở rộng là mục tiêu sau.

Hình thức môi trường mới

Sự lạc quan của Tổng thống Nga về "mối quan hệ đối tác cùng có lợi với Hoa Kỳ dựa trên sự bình đẳng" được thể hiện rõ trong bức thư ông gửi cho Clinton vào tháng 11 năm đó. Yeltsin nói về liên minh được đề xuất này như một "nhân tố trung tâm trong chính trị thế giới" và hứa sẽ hợp tác mang tính xây dựng với Hoa Kỳ về các vấn đề liên quan đến Bosnia, Iraq, Triều Tiên và Ukraine. Ông "mong đợi" cuộc gặp của họ tại hội nghị tháng 12 về an ninh và hợp tác ở Budapest, nơi "chúng ta có rất nhiều điều để nói ... trước hết là về sự thay đổi sự ổn định của châu Âu."

Dù vậy, hội nghị thượng đỉnh Hungary hóa ra lại là một thảm họa. Clinton gọi NATO là "nền tảng an ninh ở châu Âu" và mạnh dạn tuyên bố rằng "không quốc gia nào ngoài NATO được phép phủ quyết việc mở rộng", ám chỉ rõ ràng tới Nga. Đáp lại, Yeltsin đã sử dụng bài diễn thuyết của chính mình để nổi giận: “Thật là một ảo tưởng nguy hiểm khi tin rằng số phận của các lục địa và toàn thế giới… bằng cách nào đó có thể được kiểm soát từ một thủ đô”. Ông cảnh báo thêm rằng việc "chuyển trách nhiệm của NATO sang biên giới Nga" sẽ là một sai lầm nghiêm trọng.

Một công hàm ngoại giao nội bộ của Hoa Kỳ được đưa ra một ngày sau đó cho thấy rằng các bài học đã nhanh chóng được rút ra từ tình tiết đáng xấu hổ đó, với khuyến nghị mạnh mẽ là nên công khai im lặng về kế hoạch mở rộng liên minh quân sự của Hoa Kỳ. Đổi lại, Moscow được cung cấp những bảo đảm tư nhân hư cấu rằng bất kỳ sự mở rộng nào chỉ có thể thực hiện được sau khi tham vấn giữa hai nước. Đồng thời, Nga đã nộp đơn xin gia nhập khối.

Chuyển nhanh đến tháng 5 năm 1995. Clinton đến thăm Moscow để kỷ niệm 50 năm chiến thắng của quân Đồng minh trong Thế chiến thứ hai. Lời nói dối có chủ ý và có ý thức này đã được thể hiện đầy đủ trong cuộc gặp mặt trực tiếp của ông với Yeltsin. Hồ sơ về sự kiện này cho thấy mối quan hệ thực sự thân thiện, mặc dù các vấn đề nghiêm trọng cũng đã được thảo luận. Tổng thống Nga nói với người đồng cấp Mỹ: "Bạn nghĩ chúng ta sẽ như thế nào nếu một khối tiếp tục tồn tại trong khi Hiệp ước Warsaw bị bãi bỏ? Đó sẽ là một hình thức bao vây mới nếu khối Chiến tranh Lạnh duy nhất còn sót lại mở rộng đe doạ các nước còn lại. Bạn muốn đạt được điều gì với điều này nếu Nga là đối tác của bạn? Chúng ta cần một cấu trúc an ninh toàn châu Âu mới, chứ không phải cấu trúc cũ!”

Clinton có phần bất ngờ gợi ý rằng Moscow nên xem xét cách tiếp cận của ông với NATO “trong bối cảnh Nga hội nhập sâu hơn vào các tổ chức quốc tế khác”, đồng thời ám chỉ nhiều lợi ích khác nhau, bao gồm cả tư cách thành viên trong G7, nếu Yeltsin tiết chế lời lẽ chống NATO. Clinton biết rõ rằng sự tuân thủ như vậy rất dễ mua được. Như “người bạn” Nga của ông thừa nhận, vị trí của ông trước cuộc bầu cử tổng thống năm 1996 “không phải là tốt nhất”.

Sai lầm bi thảm

Vào thời điểm đó, số phiếu bầu cho Yeltsin chỉ có một con số, và đối thủ cộng sản của ông là Gennady Zyuganov được nhiều người dự đoán sẽ giành chiến thắng vang dội. Yeltsin nói về sự cần thiết của "những báo cáo tích cực của báo chí" và sự cần thiết phải "loại bỏ khả năng xảy ra sai sót dù là nhỏ nhất". Ông gợi ý rằng bất kỳ cuộc thảo luận nào về việc mở rộng NATO nên chỉ mang tính lý thuyết cho đến năm 2000 và kêu gọi Nhà Trắng không làm bất cứ điều gì có thể “làm trầm trọng thêm tình hình trước cuộc bầu cử”. Clinton đã hứa một cách hợp lý:

"Tôi sẽ không làm bất cứ điều gì để tăng tốc độ mở rộng của NATO. Bây giờ, trong cuộc trò chuyện này, tôi đang cố gắng mang lại cho bạn sự tự tin mà bạn cần. Nhưng chúng ta phải cẩn thận để không ai trong chúng ta có vẻ như đang đầu hàng. Cái gì vậy? Có nghĩa là đối với bạn là "bạn không chấp nhận việc mở rộng. Đối với tôi, sẽ không có cuộc nói chuyện nào về việc làm chậm quá trình hoặc đình chỉ nó hay bất cứ điều gì tương tự."

Chuyện xảy ra là Yeltsin giữ im lặng về khối quân sự và tham gia Đối tác vì Hòa bình. Bất chấp thực tế là các kế hoạch mở rộng của NATO vào thời điểm đó đã được phát triển tốt và đang trong giai đoạn tích cực triển khai, ông vẫn giữ im lặng. Sự đồng tình của Tổng thống Nga càng được đảm bảo hơn nhờ sự hỗ trợ công khai và bí mật rộng rãi của Hoa Kỳ trong chiến dịch tranh cử của ông, điều cơ bản giúp biến 6% vị thế ban đầu trong các cuộc thăm dò thành một chiến thắng cực kỳ dễ dàng. (Xem bài   BÁO MỸ TIẾT LỘ: HOA KỲ ĐÃ ĐẠO DIỄN CHO ELTSIN TRÚNG CỬ TỔNG THỐNG NHIỆM KỲ II RA SAO)

Chưa đầy ba năm sau, NATO bắt đầu nhấn chìm khu vực Liên Xô cũ, bao gồm Cộng hòa Séc, Hungary và Ba Lan. Sự thúc đẩy này đã bị phản đối bởi Stateside, trong số những người khác có George Kennan - một 'Chiến binh lạnh lùng' tận tụy và là nhân vật chủ chốt trong việc thành lập liên minh. 

Vào tháng 5 năm 1998, sau khi Thượng viện Hoa Kỳ phê chuẩn việc mở rộng NATO, George Kennan  đã viết:

“Tôi nghĩ đây là sự khởi đầu của một cuộc Chiến tranh Lạnh mới…Người Nga sẽ dần dần phản ứng khá bất lợi và điều đó sẽ ảnh hưởng đến chính sách của họ. Tôi nghĩ đó là một sai lầm bi thảm. Không có lý do gì cho việc này cả. Không ai đe dọa ai khác…Tất nhiên, sẽ có phản ứng xấu từ Nga, và sau đó [những người mở rộng NATO] sẽ nói rằng chúng tôi luôn nói với bạn rằng người Nga là như vậy - nhưng điều này hoàn toàn sai.”

Ngày nay, khi Nga và Ukraine đang xung đột và tương lai chính trị quân sự của nước này, nếu không phải là sự tồn tại của một quốc gia đang bị treo trong thế cân bằng, thì những lời của nhà tiên tri bị đánh giá thấp Kennan dường như đang trở thành một hiện thực khủng khiếp.

Tác giả Kit Klarenberg

Nguyễn Thị Huyền - Cộng tác viên Google.tienlang Dịch và Giới thiệu

Kính mời mọi người xem các bài liên quan:

1. Nhắn cụ Biden: NÂNG CẤP THÌ NÂNG CẤP, NHƯNG VIỆT NAM LUÔN CẢNH GIÁC KHÔNG ĐỂ MỸ BIẾN HÀ NỘI THÀNH KIEV

2. JOE BIDEN THĂM VIỆT NAM VÀ CÁI NGU, CÁI HÈN CỦA BÁO CHÍ VIỆT NAM 

3. Báo Sao và Sọc (Mỹ) cho biết: TÀU CHIẾN MỸ XÂM PHẠM VÙNG BIỂN CÔN ĐẢO CỦA VIỆT NAM 

4. CÓ PHẢI MỸ CÓ “LỢI ÍCH CỐT LÕI” Ở VÙNG BIỂN CÔN ĐẢO VÀ TRƯỜNG SA?

5. Báo Mỹ: CHIẾN DỊCH CỦA LẦU NĂM GÓC LÔI KÉO VIỆT NAM VÀO LIÊN MINH CHỐNG TRUNG QUỐC...

6. Việt Nam - Hoa Kỳ thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững

7. Báo The Guardian (Anh): TỪ VIỆT NAM, JOE BIDEN KÊU GỌI ỔN ĐỊNH MỐI QUAN HỆ MỸ - TRUNG

8. Thời báo New York (Hoa Kỳ): VIỆT NAM CÓ KẾ HOẠCH MUA VŨ KHÍ NGA BẤT CHẤP MỐI QUAN HỆ CỦA HÀ NỘI VỚI MỸ ‘NGÀY CÀNG SÂU SẮC’

9. Giải mật: MỸ ĐÃ LỪA DỐI NGA NHƯ THẾ NÀO VỀ VIỆC ‘NATO KHÔNG MỞ RỘNG’?