BOB KERREY - KẺ PHÁ HOẠI CỘNG ĐỒNG

Lời dẫn: Trên mạng đang nóng lên chuyện đại học Fulbright (FUV) từ chối đưa Chủ nghĩa Marx, tư tưởng Hồ Chí Minh vào chương trình giảng dạy, vi phạm cam kết với Chính phủ Việt Nam. Qua Hộp thư điện tử, Google.tienlang vừa nhận được loạt bài viết của tác giả từ Hoa Kỳ, TS Nguyễn Kiều Dung (Tiến sỹ Kinh tế, tốt nghiệp từ Đại học Bang New York, Hoa kỳ). Xin cảm ơn TS Nguyễn Kiều Dung và xin trân trọng giới thiệu đến bạn đọc.

************************************

BOB KERREY - KẺ PHÁ HOẠI CỘNG ĐỒNG

“Hãy thử tưởng tượng đi, chuyện gì sẽ diễn ra nếu một trường đại học ngoại quốc tại Hoa Kỳ bổ nhiệm một cá nhân đã giết chết thường dân Mỹ - hoặc giết bất cứ một ai khác – vào chức chủ tịch hội đồng tín thác?” – Tiến sỹ Mark Aswill -

“Nếu sau chiến tranh, Chính phủ Tây Đức chọn một cựu sĩ quan quân đội Đức đã giết (hoặc chỉ huy giết hại) thường dân Pháp không vũ trang, đứng đầu Viện Goethe tại Paris, bạn có nghĩ rằng Chính phủ Pháp sẽ chấp nhận điều này không? Trở lại thêm một bước, liệu Bonn có đời nào chọn ngay một người như vậy không? " – Giáo sư sử học David Marr –

“Có lẽ chính phủ Hoa kỳ và các quốc gia phương tây khác và công dân nước họ sẽ không tha thứ hay hướng tới tương lai trong những hoàn cảnh tương tự thế này" - Nhà báo Mark Bowyer –

“Ông ta là người không phù hợp cho công việc này và coi ông ta như biểu tượng của hoà bình là sự thất bại trong suy tưởng về đạo đức” - Giáo sư kiêm nhà văn Thanh Việt (giải Pulitzer 2016) -

(Tôi đặc biệt lưu ý các độc giả lười đọc và chỉ quan tâm đến khả năng gây quỹ của Kerrey, rằng đại học Fulbright (FUV) là một đề án giáo dục khá nhỏ, được bảo trợ và thao túng bởi một nhóm chính trị gia chứ không phải các nhà giáo dục-nhà khoa học, tương lai còn tù mù, chưa biết theo mô hình nào bởi không thể áp dụng các mô hình trường đại học đẳng cấp quốc tế với đầu tư lớn ở Hoa kỳ. Quan trọng hơn cả, FUV không phải là một trường mà ngành giáo dục Việt nam thực sự cần: một trường đại học nghiên cứu chất lượng cao. Bổ nhiệm Kerrey là một câu chuyện không có tính giáo dục, bởi nó gây ra tranh cãi gay gắt, tổn thương cộng đồng, và không phản ánh sự đồng thuận và lương tâm chung của các nhà giáo dục về một vấn đề đạo đức. Với lý lịch đẫm máu của mình, ông ta nên ở lại Hoa kỳ, tiếp tục vận động hỗ trợ ngoại giao, quân sự và thương mại Việt-Mỹ thay vì sang Việt nam làm giáo dục thì sẽ hữu ích hơn, và số tiền ông ta mang lại cho Việt nam thậm chí có thể nhiều hơn mà không làm tổn thương đến ai. Đặc biệt là khi một cuộc chiến tranh trên biển Đông đã cận kề.

Đúng như nhận xét của David Marr, Mark Aswill, và Mark Bowyer, hầu hết người Mỹ quan tâm đến vụ này đều phản đối bổ nhiệm Kerrey, chỉ trừ mấy vị “người nhà” của FUV. Chính phủ Việt nam cũng đã thể hiện chính kiến tương đồng với các quốc gia văn minh thông qua phát ngôn viên Lê Hải Bình và việc rút hết bài ủng hộ Kerrey của ông Đinh La Thăng, bí thư thành ủy TP HCM, trên các website lớn, trong khi cho phép phổ biến rộng rãi bài viết chống bổ nhiệm của bà Tôn Nữ Thị Ninh trên khắp các mạng.

Tha thứ cho Kerrey hay không là chuyện đơn giản. Nhưng bổ nhiệm ông ta làm chủ tịch FUV hay không là vấn đề phức tạp, đòi hỏi sự am hiểu về ý nghĩa cao quý của ngành giáo dục, am hiểu về giáo dục đẳng cấp quốc tế, và năng lực tư duy đạo đức, những điều mà đa số công chúng ủng hộ Kerrey không có do xưa nay giáo dục công dân ở Việt nam vốn yếu kém, ở Việt nam hầu như không có giáo dục triết học đạo đức, hoặc bản thân họ không có cơ hội tìm hiểu, trải nghiệm giáo dục đẳng cấp quốc tế. Vụ Kerrey là vấn đề thuộc chuyên môn của các nhà giáo dục, chứ không phải của các cựu chiến binh như nhiều người lầm tưởng. Chưa kể, có vô số người ảo tưởng về quy mô và tầm quan trọng của FUV đối với xã hội Việt nam và bị kích động bởi một đám đông hoạt động chính trị. Hi vọng các nhà giáo dục sẽ trân trọng và suy ngẫm quan điểm của những người bạn Mỹ. Người Việt không chỉ cần học hỏi người Mỹ về khoa học, kỹ thuật, về văn hóa, văn minh, mà cả lối tư duy tự trọng để sống làm người.)

TÓM TẮT

Tháng 5/2016, Bob Kerrey, một cựu chiến binh Mỹ từng dính dáng đến vụ thảm sát hơn 20 dân thường Việt nam, bao gồm phụ nữ và trẻ em, ở Thạnh Phong, Bến Tre, được bổ nhiệm làm Chủ tịch Hội đồng Tín thác (HĐTT) đại học Fulbright (FUV) ở Việt nam. Chủ tịch HĐTT là tên gọi khác của Chủ tịch Hội đồng Quản trị (HĐQT). Sự việc này đã gây ra tranh cãi và phản ứng gay gắt trong cộng đồng người Việt.

Bất chấp sự phản đối mạnh mẽ, Kerrey không chịu từ chức. Sau đó, các bài viết của ông Đinh La Thăng ủng hộ việc bổ nhiệm Kerrey đã bị rút hết khỏi các website lớn, trong khi các bài chống việc bổ nhiệm của bà Tôn Nữ Thị Ninh được phổ biến khắp nơi. Động thái này hoàn toàn phù hợp với quan điểm không ủng hộ Kerrey trước đó của Bộ Ngoại Giao, thông qua phát ngôn viên Lê Hải Bình. Việc đúng sai tưởng đã rõ như ban ngày bởi quan điểm của chính phủ Việt nam cũng đồng nhất với quan điểm của chính phủ và nhân dân Hoa kỳ và phương tây, như nhận xét của Mark Bowyer. Thế nhưng nhiều người vẫn cố tình không hiểu.

Trong phần tiếp theo đây, tôi muốn đưa thêm luận cứ để làm sáng tỏ quan điểm có thể tha thứ cho Kerrey nhưng cần phải cương quyết không cho ông ta làm chủ tịch FUV:

Kerrey là một nhân vật gây phá hoại cộng đồng: gây chia rẽ cộng đồng và làm tổn thương sâu sắc một bộ phận người Việt. Các trường đại học ở các quốc gia văn minh, bao gồm Hoa kỳ, đều không cho phép những hành vi phá hoại cộng đồng và bãi nhiệm các nhân vật như vậy. Lawrence Summers, hiệu trưởng đại học Harvard và Tim Hurt, chủ nhân giải Nobel, đều mất chức chỉ vì những phát ngôn có ý gây tổn thương phụ nữ. Hơn thế, không giống các trường tư thục khác, FUV là một đề án hợp tác hữu nghị Việt-Mỹ: chính phủ Mỹ góp tiền và chính phủ Việt nam góp đất. Sẽ không tư nhân nào đóng góp tài chính với tư cách cổ đông. Một nhân vật gây phá hoại cộng đồng như Kerrey hoàn toàn không phù hợp với tinh thần hợp tác và hữu nghị của FUV.

Chức Chủ tịch HĐTT của FUV là một danh vị quan trọng trong trường đại học, mặc dù không trực tiếp giảng dạy. Các học giả Mỹ rất am hiểu về vai trò của chức vụ này đối với một trường đại học cũng đã đồng loạt phản đối việc bổ nhiệm ông ta [5]. Lý lịch đẫm máu cùng với mác “giặc ngoại xâm” của Kerrey sẽ làm hoen ố ngành giáo dục Việt nam khi giữ chức vụ này.

Chỉ nên nói về “tha thứ” và “cao thượng” nếu Kerrey là một người lính Việt nam Cộng Hòa, bởi đó là sự hòa giải giữa những người đồng bào. Không có sự “cao thượng” khi tôn vinh một kẻ từng là “giặc ngoại xâm” giết đồng bào mình. Trên thực tế, chính người Mỹ không coi đó là tha thứ hay cao thượng.  Các học giả và cựu chiến binh Mỹ đã đồng loạt chống lại việc bổ nhiệm Kerrey. Trong những ngày này, các nhà văn, nhà báo Mỹ vẫn tiếp tục phanh phui tội ác của Kerrey để tố cáo với độc giả Việt nam[5][6][7]. Kerrey được thưởng Huân Chương Danh Dự của Hoa kỳ vì thành tích tiêu diệt “Việt cộng” [1]. Trang chủ của chính phủ Mỹ và lực lượng hải quân SEAL hiện vẫn tôn vinh huân chương này của ông ta. Bởi vậy, người Việt vẫn nghĩ về Kerrey theo nghĩa “cựu thù” cũng là hợp lý. Cho phép ông ta giữ một vị trí quan trọng trong ngành giáo dục chỉ thể hiện sự thiếu tự trọng, bắn súng vào quá khứ. Không quốc gia nào trên thế giới làm như vậy.

FUV là một đề án giáo dục khá nhỏ và không quan trọng như nhiều người lầm tưởng. Đầu tư vào FUV không thể so sánh với đầu tư của nhiều trường đại học như Việt-Đức, Việt-Nhật, hay đại học Kinh doanh Công Nghệ. Số tiền chính phủ Mỹ đầu tư cho FUV giai đoạn 2016-2030, trung bình chỉ 5 triệu USD/năm, thậm chí còn ít hơn ngân sách trung bình hàng năm của chính phủ Việt nam cấp cho mỗi trường/viện thành viên của Đại học quốc gia Hà nội, (khoảng 5.3 triệu USD/năm) [2][3]. FUV chỉ là một trường trong số 450 trường đại học và cao đẳng ở Việt nam. FUV không có sứ mệnh và không có khả năng trở thành một điểm sáng giáo dục mà Việt nam thật sự cần: Một trường đại học nghiên cứu chất lượng cao. (Xem bài Sự thật về Đại học Fulbright[4]).

Những lĩnh vực mà Việt nam cần nhất trong quan hệ với Hoa kỳ là Ngoại giao, Quân Sự và Thương Mại. Giáo dục đương nhiên cũng cần, nhưng để xây dựng được một trường đại học chất lượng cao đúng nghĩa thì chủ yếu cần sự tham gia của các nhà khoa học. Các chính trị gia như Thomas Vallely, Ben Wilkinson, Bob Kerrey, những người bảo trợ và thao túng FUV, không phải là các nhà giáo dục-nhà khoa học. Chính Vallely, kiến trúc sư của FUV của cũng thừa nhận:  FUV chỉ là một thử nghiệm, và với số tiền đầu tư khá nhỏ nên còn loay hoay, chưa biết tương lai sẽ đi về đâu, bởi không thể áp dụng mô hình các trường hàng đầu của Mỹ với số tiền đầu tư lớn. [24]. Đó cũng là lý do chính phủ Việt nam không mặn mà lắm với FUV [4]. Và có lẽ vì nhóm bảo trợ không có lương tâm của các nhà giáo dục cho nên mới để xảy ra vụ bê bối này.

Kerrey có thể là lựa chọn tốt cho FUV nhưng là lựa chọn tồi nhất đối với xã hội Việt nam. Ông ta từng khoe khoang có nhiều kinh nghiệm và đóng góp trong hỗ trợ quan hệ Việt-Mỹ trên các lĩnh vực Ngoại Giao, Quân Sự, và Thương Mại.  Với lý lịch đẫm máu của mình, ông ta nên ở lại Mỹ và tiếp tục thúc đẩy quan hệ Việt-Mỹ trên các lĩnh vực đó là phù hợp hơn cả. Dưới góc độ tài chính, Kerrey có thể đem lại nhiều tiền hơn cho Việt nam nếu tiếp tục ở Mỹ làm các công việc đó thay vì giáo dục mà không làm tổn thương đến ai. Chẳng hạn, ông ta có thể tiếp tục vận động bán vũ khí cho Việt nam, hoặc thúc đẩy thương mại Việt-Mỹ. Những hoạt động này có thể làm lợi cho Việt nam nhiều chục triệu đến hàng trăm triệu USD. Đặc biệt, trong bối cảnh một cuộc chiến tranh trên biển Đông đã cận kề, ông ta có thể đóng góp hữu hiệu để hình thành liên minh quân sự Mỹ-Việt.

Kerrey không phải là sự lựa chọn có cân nhắc kỹ lưỡng của chính phủ Mỹ hay tổng thống Obama. Quốc hội Mỹ đã quyết định đầu tư 20 triệu USD vào FUV từ năm 2014, nghĩa là trước khi Kerrey được bổ nhiệm[23]. Quốc hội Mỹ và ông Obama có rất nhiều việc quan trọng phải quan tâm hơn là việc bổ nhiệm chủ tịch cho một trường đại học với số tiền đầu tư khá nhỏ ở nước ngoài. Việc Obama nhắc đến Kerrey trong diễn văn tại FUV chỉ là vấn đề thủ tục ngoại giao. Có nguồn tin nói rằng, vụ Kerrey chỉ là một sự cố ngoại giao nghiêm trọng, thể hiện sự cẩu thả và ngạo mạn của một (vài) cá nhân. Hơn nữa, sai lầm trong đối ngoại là chuyện không hiếm. Chính Obama từng thừa nhận sai lầm lớn nhất của ông ta là đã không chuẩn bị kế hoạch hậu chiến ở Lybia, (hẳn là ông còn những sai lầm khác nữa).

Về quan hệ giữa nguồn tài chính của FUV và Kerrey, cả bên chống và ủng hộ bổ nhiệm đều không đưa ra được bằng chứng về nguồn gốc khoản tiền 20 triệu USD mà Quốc hội Mỹ hứa tài trợ cho FUV năm 2014. (Điều này dễ hiểu vì đây là bí mật công việc, không phải lúc nào cũng có thể trình cho toàn dân xem). Trên thực tế, hầu như không thể tìm thấy bài báo nào trên Internet nói về mối liên hệ giữa FUV và Kerrey từ năm 2015 trở về trước. Mặc khác, hơn 100 nghị sỹ của quốc hội Mỹ quyết định tài trợ cho FUV trước tiên là vì lợi ích của nước Mỹ, chứ không phải vì xúc động trước nỗ lực muốn quay lại Việt nam để chuộc lỗi của Kerrey. Họ đồng ý tài trợ không có nghĩa là họ ủng hộ việc bổ nhiệm ông ta, bởi đến tận năm 2016 mới có quyết định bổ nhiệm này. Những người Mỹ biện hộ hăng hái nhất cho Kerrey cũng là những chính trị gia có tiền sử lươn lẹo (xem thêm bài Sự thật về Đại học Fulbright [4]). Quan trọng hơn cả, Việt nam là một quốc gia có chủ quyền. Không thể để cho các chính trị gia ngoại quốc, nhân danh giáo dục nhưng làm những điều phản giáo dục, chia rẽ, phá hoại cộng đồng người Việt ngay trên đất nước mình.

Bổ nhiệm Kerrey là một câu chuyện không có tính giáo dục bởi không phản ánh sự đồng thuận và lương tâm chung của các nhà giáo. Ngoài ra, các trường đại học trên thế giới đều không có chức năng điều trị tâm thần cho các tội phạm sát nhân, hoặc tạo công ăn việc làm để họ có cơ hội chuộc lỗi, trừ một số trung tâm giáo dưỡng, phục hồi nhân phẩm đặc biệt. Bởi vậy, nói rằng phải để ông ta làm chủ tịch FUV vì ông ta bị ám ảnh suốt mấy chục năm, và đã thành tâm sám hối là đòi hỏi sai chức năng. Chưa kể, nhiều tài liệu đã chỉ ra nhân cách phức tạp và dối trá của ông ta. Hơn 30 năm sau vụ thảm sát Thạnh Phong, Kerrey vẫn im lặng sống ở Mỹ và đạt được những đỉnh cao danh vọng như thống đốc và thượng nghị sỹ bang Nebraska nhờ tấm Huân chương Danh dự với thành tích tiêu diệt “21 Việt cộng”, và chỉ nhận tội sau khi báo chí Mỹ phanh phui tội ác năm 2001. Nếu không có vụ bê bối ở đại học New School với 94% giảng viên bỏ phiếu bất tín năm 2010 dẫn đến việc phải từ chức chủ tịch ở trường này và không thất bại trong nỗ lực quay lại thượng viện Nebraska năm 2012, thì cũng không có chuyện ông ta sang Việt nam làm chủ tịch FUV ở tuổi 73, nghĩa là thời gian đóng góp còn rất ít. Bởi vậy, không nên cường điệu về sự sám hối, muốn chuộc lỗi của Kerrey ở Việt nam. Nếu ông ta muốn điều trị chứng ám ảnh, thì nên tìm đến các trại phục hồi nhân phẩm hay bệnh viện tâm thần.

Việc Kerrey “cố đấm ăn xôi” giữ chức chủ tịch là vô nghĩa. Các học giả, nhà báo, cựu chiến binh Mỹ cũng thể hiện rõ quan điểm này bằng việc chống việc bổ nhiệm, bất chấp mọi nỗ lực của ông ta đối với FUV trong tương lai. Những gì ông ta sẽ làm với FUV không thể bù đắp được những tổn hại to lớn đối với xã hội Việt nam.

Viện dẫn câu chuyện một nhóm dân Nhật tiếc nuối tướng McArthur của Mỹ là một diễn giải sai, bởi nước Nhật đầu hàng đồng minh và bắt buộc phải chấp nhận sự cai quản của tướng McArthur với tư cách là đại diện cho nước Mỹ. Trên thực tế nếu được quyền tự quyết, không quốc gia nào thuê người nước ngoài làm nguyên thủ quốc gia. Việc bịa đặt McArthur chỉ đạo ném bom nguyên tử xuống Nhật bản thật đáng xấu hổ, bởi ông ta mới chính là người phản đối việc ném bom này [27]. Hơn nữa, “nhất tướng công thành vạn cốt khô”, tầm vóc và công lao của McArthur đối với nước Nhật to lớn hơn rất nhiều so với Kerrey với Việt nam. Ông ta là nhân vật lịch sử, còn Kerrey thì không, bởi dự án FUV quá bé và chỉ là một trong 450 trường đại học của Việt nam. Ngoài ra, không có tài liệu nào nói rằng toàn dân Nhật tôn vinh ông ta. Một (vài) cuốn sách ca ngợi McArthur chỉ phản ánh quan điểm cá nhân, bởi vị nhà văn kiêm chủ tịch HĐKH quỹ Văn hóa Phan Chu Trinh đang cuồng nhiệt ca ngợi Kerrey cũng có thể viết sách hay trao tặng cho Kerrey giải thưởng của Quỹ để tôn vinh quan điểm cá nhân của ông ta, nhưng rõ ràng điều đó không phản ánh quan điểm chính thức của chính phủ hay nhân dân Việt nam.

Hợp tác hữu nghị với Mỹ không có nghĩa là chấp nhận mọi hành vi xấu của người Mỹ đối với Việt nam. Ngay cả các đồng minh chiến lược của Mỹ như Nhật bản, Philippines cũng có quan điểm như vậy. Người Nhật, người Phi đã tổ chức nhiều cuộc biểu tình phản đối những hành vi tội ác của lính Mỹ trên đất nước họ và yêu cầu tổng thống Mỹ xin lỗi nước Nhật vì vụ ném bom nguyên tử[18]. Các quốc gia giàu mạnh như Nhật, Hàn, Đài Loan, Singapore đều đi lên nhờ lòng tự trọng và nỗ lực mạnh mẽ của toàn dân, sự sáng suốt của lãnh đạo quốc gia, chứ không phải nhờ sự khúm núm, hèn hạ vô điều kiện trước các cường quốc.

Trong quá khứ, ông cha ta cũng từng tiễn toàn quyền Doumer về nước không kèn trống mặc dù nhân vật này từng có công lớn trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng và nền tảng xã hội văn minh  cho Việt nam. Ngày nay, không biết có phải vì mặc cảm quá nghèo hay thua kém thiên hạ quá lâu nên một bộ phận con cháu đâm quẫn trí? Một dân tộc chỉ có niềm tự hào duy nhất là thành tích chống giặc ngoại xâm. Vậy mà nay, niềm tự hào ấy có thể bị chà đạp chỉ với vài chục triệu đô la từ tay một “tên giặc” từng thảm sát đồng bào mình. (Một số tiền quá nhỏ so với tầm cỡ quốc gia.) Và nói như giáo sư P.H.H :” “Nếu chúng ta chỉ vì cái lợi trước mắt, thì còn ai dám cầm súng bảo vệ tổ quốc khi họ nghĩ rằng vài chục năm sau cái chết của họ sẽ vô nghĩa khi những kẻ xâm lược dã man chỉ cần tỏ ra hối cải là lập tức được ca ngợi tôn vinh? Khép lại quá khứ khác với Chà đạp quá khứ” [20].

Một số người so sánh tội ác của Kerrey với những sai lầm của Hồ Chí Minh. Mọi vấn đề công tội của Hồ Chí Minh dần dần sẽ được công khai. Nhưng nói gì đi nữa, Hồ Chí Minh vẫn là một nhân vật lịch sử có ảnh hưởng to lớn đối với đất nước này, và là một trong số rất hiếm hoi người Việt được cả thế giới biết đến. Chẳng ai có thể xóa tên ông trong lịch sử. Trong khi Kerrey chỉ là một tội phạm ngoại quốc tầm thường, công lao với Việt nam quá ư nhỏ mọn, không bù đắp được tội ác, và FUV cũng chỉ là một dự án rất nhỏ. Dù đi gây quỹ đến 100 tuổi, ông ta cũng chẳng bao giờ hi vọng có chỗ trong lịch sử Việt nam. Nên nhớ ở Hoa kỳ, ông ta là thượng nghị sỹ, là anh hùng giết Việt cộng, nhưng sau khi bị phanh phui tội ác, ông ta liên tiếp bị thất sủng, thất bại chính trị bởi dân Mỹ cũng không chịu đựng nổi ông ta nữa. So sánh tầm ảnh hưởng của Kerrey ở Việt nam với Hồ Chí Minh chẳng khác nào so sánh con kiến với con voi. Học lịch sử là để tránh những sai lầm trong quá khứ chứ không phải thấy cái sai đã rõ ràng mà vẫn cố làm. Quốc gia nào cũng từng có những lãnh đạo mắc sai lầm, thậm chí trọng tội, nhưng đấy không thể là lý do để bào chữa cho các đồ tể ngoại bang. Trên thực tế, không quốc gia nào cho đồ tể ngoại bang đảm nhận những vị trí quan trọng trong ngành giáo dục.

Giáo dục lịch sử ở Việt nam cần gắn với thực tiễn như ở các quốc gia phát triển. Bộ Giáo dục và Đào tạo cần yêu cầu các trường đưa học sinh, sinh viên thăm quan các chứng tích tội ác chiến tranh mà người Mỹ, người Pháp, người Nhật, người Trung Quốc đã để lại trên đất Việt nam. Riêng sinh viên FUV cần được thăm quan chứng tích Thạnh Phong, Bến Tre. Ngoài ra, cần đưa ý kiến của các trí thức Mỹ vào sách giáo khoa lịch sử để học sinh, sinh viên Việt nam hiểu người Mỹ và các quốc gia văn minh phản ứng với trường hợp Kerrey như thế nào.

Tha thứ cho Kerrey hay không là việc đơn giản. Nhưng bổ nhiệm ông ta hay không là vấn đề phức tạp, đòi hỏi phải có chuyên môn về giáo dục, và không dễ để tư duy đối với nhiều người. (Đúng ra, đây nên là việc của riêng ngành giáo dục chứ không phải là việc của công chúng.) Nhiều người suy nghĩ đơn giản rằng Mỹ làm cái gì cũng đúng, Việt nam làm cái gì cũng sai, hoặc cần phải làm hài lòng người Mỹ bằng mọi giá để chống Trung Quốc. Đặc biệt là với công chúng lười tìm hiểu thông tin, lười suy ngẫm, năng lực tư duy đạo đức yếu kém như công chúng Việt nam thì kết quả trưng cầu dân ý không nói lên điều gì. Đấy là chưa kể, vụ ủng hộ bổ nhiệm ồn ào này có sự kích động của một đám đông trí thức không thực tâm vì sự nghiệp giáo dục mà chỉ vì động cơ chính trị. Nhiều người vì lợi ích hiện tại hoặc tương lai gắn liền với FUV. Một nhóm  khá  đông nhân sỹ trí thức bất đồng chính kiến trong nước do lợi ích chính trị cá nhân hoặc phe nhóm nên cố tình tung tin chống bổ nhiệm là không tha thứ, không đủ “cao thượng”. Ngoài ra còn có một đám đông trí thức Việt kiều trong đó có cả các giáo sư, nhân sỹ trí thức tên tuổi, trong thâm tâm rất ghét chính quyền hiện nay. Họ ghét công an, bộ đội, và tất cả những ai đã và đang bảo vệ chế độ này. Đương nhiên họ thích Kerrey bởi nhân vật này từng đăng lính để tiêu diệt “Việt cộng”, cho dù họ luôn cố gắng che giấu ý nghĩ đó bằng những triết lý cao cả. Chính họ là những người không vượt qua được thù hận với chính quyền Việt nam và mượn Kerrey để trút sự thù hận đó.  Ngoài ra, không phải vô lý mà đợi này hầu như tất cả các website của các tổ chức đối lập với chính phủ Việt nam đều đồng thanh ủng hộ bổ nhiệm Kerrey. Không những vậy, họ còn hăng say viết rất nhiều bài để bào chữa cho nhân vật này. Độc giả có thể tự suy đoán nguyên nhân.

13) Xét cho cùng trong vụ này, ý kiến của các nhà giáo dục trong nước mới là quan trọng nhất, bởi họ là những người chịu trách nhiệm về sự phát triển của nền giáo dục nước nhà, và hơn ai hết họ hiểu ý nghĩa cao quý của giáo dục, (chứ không phải của đám đông trí thức ổn ào ủng hộ Kerrey nhưng nghề nghiệp không dính dáng gì đến giáo dục; của cựu chiến binh, của Việt kiều, của học sinh sinh viên, hay của các nhà chính trị đối lập). Hi vọng các nhà giáo dục sẽ cảnh giác và cân nhắc vấn đề một cách đầy trách nhiệm vì tương lai của nền giáo dục nước nhà, và quan trọng hơn cả, đừng tạo ra một thứ đạo đức “khác cả nhân loại”[28].

NỘI DUNG

Bob Kerrey là kẻ phá hoại cộng đồng

Bob Kerrey gây chia rẽ cộng đồng:  Không còn nghi ngờ gì nữa, việc bổ nhiệm Bob Kerrey đã gây ra chia rẽ gay gắt cộng đồng người Việt. Chưa bao giờ người Việt nói đến chiến tranh Việt-Mỹ nhiều như những ngày vừa qua, và cũng chưa bao giờ họ chửi bới, cắn xé nhau nhiều như vậy. Sẽ không bao giờ có sự đồng thuận giữa những người coi ông ta là đao phủ, và những người không coi trọng quá khứ. Việc bổ nhiệm ông ta chính là sự đào bới quá khứ đau buồn của dân tộc, và chừng nào ông ta còn tại vị, hai phe sẽ còn tiếp tục cày xới quá khứ để cắn xé lẫn nhau.

Bob Kerrey gây xúc phạm một bộ phận dân tộc: xung đột này không phải là những tranh cãi  lành mạnh, chẳng hạn như đội nào sẽ vô địch châu Âu hoặc ai sẽ làm tổng thống Hoa kỳ, mà là việc gây tổn thương đau đớn đối với một bộ phận người Việt, những người không chịu đựng nổi lý lịch tanh tưởi của ông ta. Ở các quốc gia phát triển, việc xúc phạm một bộ phận công dân như vậy là không được phép. Các trường đại học ở Hoa kỳ đều nghiêm cấm những hành vi gây tổn thương cộng đồng những người đồng tính, cộng đồng những người theo đạo Hồi, cộng đồng những người da màu, cộng đồng dân tộc thiểu số. v.v… Còn nhớ, Lawrence Summers hiệu trưởng đại học Harvard và Tim Hunt, chủ nhân giải Nobel, đều mất chức chỉ vì những phát biểu mang tính phân biệt phụ nữ.

Đôi khi một nhóm người trong xã hội có những cảm xúc không chính đáng hoặc không phù hợp với thời đại, chẳng hạn phẫn nộ với phụ nữ sinh con ngoài giá thú, thì những cảm xúc đấy không xứng đáng được tôn trọng. Tuy nhiên, sự ghê tởm tội ác đẫm máu của “giặc ngoại xâm” Kerrey của một bộ phận dân tộc rất đáng được tôn trọng bởi phù hợp với lịch sử chính thống và tuyên truyền của truyền thông đại chúng của Việt nam. Trên thực tế cho đến nay, các khái niệm “quân xâm lược”, “cựu thù”, “đế quốc” vẫn hiện hữu trong diễn ngôn của hầu hết các quốc gia trên thế giới. Rất nhiều quốc gia văn minh có những ngày kỷ niệm “chiến thắng quân xâm lược”, “chiến thắng sự can thiệp của đế quốc ngoại bang” v.v… Bob Kerrey được coi là anh hùng, được thưởng Huân chương Danh dự ở Mỹ do thành tích tiêu diệt “21 Việt cộng” [1]. Đến tận hôm nay, “thành tích” này vẫn được tôn vinh trên các website của chính phủ Hoa kỳ, và của lực lượng hải quân SEAL. Rõ ràng Hoa kỳ không coi “Việt cộng” là đồng nghiệp với ông ta bởi không ai lại tôn vinh kẻ giết đồng nghiệp. Vậy nên người Việt nghĩ về ông ta theo nghĩa cựu thù cũng là hợp lý.

Bob Kerrey không phù hợp với tinh thần của FUV: Đại học này là kết quả của sự hợp tác hữu nghị, chính phủ Mỹ góp tiền và chính phủ Việt nam góp đất. FUV không giống như các trường tư thục khác bởi không có tư nhân đóng góp tài chính. Một người vừa gây chia rẽ vừa xúc phạm một bộ phận của cộng đồng như Kerrey rõ ràng không phù hợp với tinh thần đồng thuận và hữu nghị mà đề án FUV theo đuổi. Mỉa mai là ở chỗ, mặc dù FUV cam kết không vì lợi nhuận, lý do mạnh nhất để biện minh cho việc bổ nhiệm ông ta lại là khả năng gây quỹ của ông ta.

Nói tóm lại, Kerrey chính là nguyên nhân phá hoại cộng đồng và hoàn toàn không phù hợp với tinh thần của FUV để có thể làm chủ tịch đại học này.

Quan điểm của người Mỹ và tiền lệ quốc tế

Tôi xem xét thêm trường hợp Kerrey dưới ba góc độ: (i) Ý kiến của giới học giả Mỹ. Những người này đặc biệt quan trọng bởi họ làm việc trong ngành giáo dục, nhiều kinh nghiệm trong các vấn đề giáo dục quốc tế, và hiểu rõ vai trò của chức Chủ tịch HĐTT của Kerrey đối với một trường đại học; (ii) Ý kiến của những người Mỹ khác, và (iii) Tiền lệ trên thế giới. Ý kiến của những người Mỹ khác và tiền lệ cũng đặc biệt quan trọng bởi Việt nam không thể tùy tiện đi ngược lại với lương tâm chung của nhân loại. Một khi không có tiền lệ có thể chấp nhận được, người Mỹ và các dân tộc khác sẽ không coi bổ nhiệm Kerrey là sự tha thứ mà chỉ là bắn súng lục vào quá khứ. Huống chi, có tiền lệ nhưng đầy tranh cãi, làm thương tổn một bộ phận công dân của quốc gia đó, thì cũng không nên áp dụng.

Theo trang facebook của các nhà báo Thu Uyên và Thanh Tuấn, các học giả Mỹ quan tâm đến Việt nam như các giáo sư Shawn McHale, ĐH George Washington, Hồ Tài Huệ Tâm, ĐH Harvard, Vũ Đức Vượng, ĐH De Anza, giáo sư Mỹ Johnathan London, và Tiến sỹ Mark Ashwill, đều nhất loạt phản đối việc bổ nhiệm này [5]. Tôi cũng không tìm thấy một tiền lệ ở quốc gia nào khác cho phép một kẻ có nợ máu với dân tộc đứng đầu một cơ quan giáo dục.

Trong những ngày này, cựu binh Billy Kelly vẫn tiếp tục đăng bài tố cáo tội ác của Kerrey với độc giả Việt nam trên facebook của nhà báo Thanh Tuấn[7]. Nhà báo Mark Bowyer, sử gia David Marr, và tiến sỹ Mark Aswill đều không cho rằng chính phủ các quốc gia phương tây và nhân dân của họ sẽ thể hiện sự tha thứ và hướng tới tương lai trong tình huống tương tự. Nhà báo Jeffrey St. Clair viết rằng Obama đã quên đề cập đến tội ác giết đàn bà và trẻ con của Kerrey và đồng ngũ trong bài diễn văn tháng 5/2016 ở TP. HCM [7]. Roger Cohen trong bài  ‘Kerrey’s Vietnam Dilemma’ trên New York Times cũng châm biếm khi khuyên Kerrey không nên từ chức nhưng chua thêm rằng ông ta cần trả lại Huân chương Danh dự,  (huân chương ông ta được trao tặng vì thành tích tiêu diệt “Việt cộng”), và xúc tiến việc thành lập học bổng Bùi Văn Vát, tên nạn nhân mà ông ta đã tham gia cắt cổ ở Thạnh Phong [6]. Cựu binh Chuck Searcy đơn giản viết rằng: “Kerrey phải rút khỏi vị trí này”. Các cựu chiến binh thuộc Trung tâm Tài nguyên Hòa bình và Công lý bày tỏ: “Với tư cách là những người Mỹ, chúng tôi không ủng hộ vị trí đứng đầu một trường đại học của Hoa kỳ tài trợ ở Việt nam của thượng nghị sỹ Kerrey” [7]. Nhà văn việt kiều Nguyễn Thanh Việt, người đoạt giải Pulitzer về văn chương, trong một bài báo trên tờ New York Times ngày 20/6/2016, cũng gọi vụ bổ nhiệm này là một “thất bại trong suy tưởng về đạo đức” [7].

Quan sát kỹ thì thấy, đa số người Mỹ quan tâm đến vụ việc này không ủng hộ bổ nhiệm, chỉ trừ mấy vị người nhà của FUV như Vallely hay Wilkinson. Việc một đám đông ồn ào ở Việt nam coi việc bổ nhiệm Kerrey là sự tha thứ cho thấy khoảng cách rất lớn về năng lực tư duy đạo đức giữa giới học giả/trí thức Việt nam với các học giả/trí thức Hoa kỳ. May mắn thay, đó chỉ là bề nổi, bởi tôi được biết rất nhiều người không ủng hộ Kerrey nhưng ngần ngại không muốn lên tiếng vì nhiều lý do. Tính đến ngày 15/7/2016, trong nhóm nghiên cứu sinh và tiến sỹ kinh tế-quản lý mà tôi quen biết, tỷ lệ chống/ủng hộ việc bổ nhiệm Kerrey là 9/3.

Trong số những người gốc Việt, không tính đến những người mà lợi ích của họ gắn chặt với FUV, nhiều người kích động công chúng ủng hộ Kerrey vì mục tiêu chính trị chứ không thực sự quan tâm đến giáo dục. Nhiều người suy nghĩ đơn giản rằng phải làm vừa lòng người Mỹ bằng mọi giá để Mỹ giúp Việt nam chống Trung Quốc. Họ không biết rằng, nếu để Kerrey ở lại Hoa kỳ tiếp tục vận động quân sự Việt-Mỹ thì thậm chí hiệu quả chống Trung Quốc có thể còn cao hơn mà không làm tổn thương đến ai. Một số khác nghĩ rằng người Mỹ làm gì cũng đúng, Việt nam làm gì cũng sai. Phải ủng hộ Mỹ bằng mọi giá bởi đây là tính toán kỹ lưỡng của chính phủ Mỹ. Và nếu như có ai đó nói rằng việc bổ nhiệm này chỉ là một quyết định cẩu thả và hợm hĩnh của một cá nhân, thì họ nhất định không tin. Một số rất đông nữa, đặc biệt trong nhóm Việt kiều, thậm chí không muốn nhìn thấy bất kỳ sự thành công nào của chính quyền Việt nam hiện nay, và mong cái thể chế này sụp đổ càng nhanh càng tốt, không cần biết và không có khả năng tính toán các hậu quả về kinh tế, xã hội sau đó sẽ ra sao. Họ ghét tất cả những người đã và đang bảo vệ chế độ này như công an, bộ đội hay “lính Việt cộng” trước đây. Họ cố gắng biện bạch bằng những câu văn hoa mỹ nhất, những triết lý cao cả nhất, những câu chuyện cảm động nhất, để che dấu việc họ thích Kerrey vì ông này từng đi lính để tiêu diệt “Việt cộng”.

Nhân cách của Bob Kerrey

Một số người cho rằng Kerrey can đảm, thậm chí là anh hùng khi dám đối diện với sự thật ở Việt nam. Trên thực tế, chỉ nên sử dụng từ “Can đảm” với những người ở trạng thái tâm lý bình thường, khi thực hiện những hành động phi thường. Các tài liệu Tâm lý học Tội phạm đã chỉ ra sau khi đã phạm những tội ác quá khủng khiếp như thảm sát, tội phạm thường bị sang chấn tâm lý nặng nề. Hành vi của họ bị dẫn dắt bởi những phức cảm hoàn toàn khác với người bình thường. Mỗi tội phạm có thể có phản ứng khác nhau để cố gắng lấy lại cân bằng tâm lý: có kẻ tránh xa nơi mình đã gây ra tội ác, có kẻ quanh quẩn bên cạnh xác chết, có kẻ lại lảng vảng gần đó nghe ngóng tình hình. Bob Kerrey cũng từng tâm sự rằng bản thân ông ta bị ám ảnh trầm trọng trong hơn 30 năm qua. Khái niệm “Can đảm” hoàn toàn không phù hợp đối với những trường hợp bị sang chấn tâm thần quá nặng như ông ta.

Đã có những bằng chứng chỉ ra rằng Kerrey không thành thật, chẳng hạn như 30 năm sau khi gây tội ác, ông ta vẫn hoàn toàn im lặng và chỉ thú tội sau khi New York Times và CBS News công bố loạt bài điều tra về vụ thảm sát này. Câu chuyện của ông đã bị chính đồng đội là Klann bóc mẽ là khai láo và sự thật tàn bạo được mô tả toàn toàn khớp với những nhân chứng từ phía Việt nam kể lại với nhà báo CBS [8] [9]. 94% giảng viên của trường New School đã bỏ phiếu bất tín cũng là một chỉ dấu quan trọng về nhân cách của Kerrey. Ở đại học này, ông không dùng tiền đầu tư cho giáo dục mà chủ yếu cho các hoạt động phi giáo dục [10]. Kerrey khai láo đã tiêu diệt 21 Việt cộng để được nhận huân chương của Hoa kỳ trong khi trên thực tế là giết hại thường dân, bao gồm phụ nữ và trẻ em [1]. Ông ta chưa từng về thắp hương cho các nạn nhân mình đã giết hại ở Thạnh Phong [7], không hề chủ động xin lỗi người dân Việt nam về tội lỗi của mình và chỉ gửi thư xin lỗi gửi Zing sau khi có phóng viên Việt nam hỏi về sự kiện này [12]. Ngoài ra, cần lưu ý rằng Kerrey là một chính trị gia lão luyện, từng là nghị sỹ quốc hội Mỹ, cho nên việc lấy nước mắt của công chúng không phải là điều khó. Kerrey đã hoàn toàn im lặng suốt hơn 30 sau thảm sát Thạnh Phong, kiếm sống và đạt được đỉnh cao danh vọng là thống đốc và thượng nghị sỹ bang Nebraska nhờ tấm Huân Chương Danh Dự có được do thành tích tiêu diệt “Việt cộng”. Mặc dù là anh hùng của Hoa kỳ và là ngôi sao đang lên của đảng Dân chủ Mỹ, Kerrey đột ngột phải từ bỏ cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2001, khi báo chí Mỹ bắt đầu phanh phui tội ác của ông ta ở Thạnh phong, và bởi người dân Mỹ cũng không chấp nhận được hành vi giết dân thường [13]. Nếu Kerrey không thất bại trong cuộc bầu cử để quay lại thượng viện Hoa kỳ năm 2012 hoặc không bị buộc phải từ chức ở trường New School năm 2010, thì cũng không có chuyện ông ta sẽ sang Việt nam làm chủ tịch FUV khi đã khá già, 73 tuổi. Do vậy, không nên cường điệu về sự sám hối và mong muốn chuộc lỗi của ông ta.

Các trường đại học nói chung không có chức năng điều trị tâm thần hoặc tạo cơ hội sám hối cho các tội phạm, ngoại trừ một số trường giáo dưỡng, phục hồi nhân phẩm đặc biệt dành riêng cho các đối tượng này. Thế nên cho rằng cần phải cho một kẻ có lý lịch đẫm máu như Kerrey đứng đầu một trường đại học là đòi hỏi sai chức năng. Không phải cứ làm việc ở môi trường giáo dục là trở thành nhà giáo dục. Đặc biệt là với những nhân vật chính trị sành sỏi lõi đời, lợi ích chính trị thường được đặt cao hơn là lợi ích giáo dục. Nếu ông ta thật sự có lương tâm của một nhà giáo dục, ông ta đã hiểu ngay bản thân mình không xứng đáng, và từ chối chức chủ tịch FUV ngay từ đầu.

Một câu chuyện không có tính giáo dục

Nhiều người cổ vũ ổn ào rằng bổ nhiệm Kerrey thể hiện lòng nhân ái cao cả, thậm chí còn so sánh với hành vi của Đức Phật, là do không hiểu hoặc cố tình không hiểu những nguyên tắc cốt lõi của giáo dục, hoặc vì mục tiêu chính trị.

Ngoài trang bị kiến thức, trường đại học là nơi giáo dục công dân về những giá trị đạo đức cơ bản nhất: tự do, công bằng, nhân quyền, nghĩa vụ của công dân đối với tổ quốc.v.v…Môi trường giáo dục đòi hỏi sự “thanh khiết” hơn các môi trường khác. Chính vì vậy, đa số các trường đại học ở Hoa kỳ cấm giảng viên có quan hệ yêu đương với sinh viên mình đang dạy hoặc đang hướng dẫn, cho dù cả hai đều độc thân, để đảm bảo sự công bằng đối với các sinh viên khác. Có những giảng viên phương tây mất việc chỉ vì sơ ý xem phim cấp III sau giờ lên lớp, mặc dù xem những phim đó là hành vi bình thường của người trưởng thành [24]. Lawrence Summers, hiệu trưởng ĐH Harvard, và Tim Hurt, chủ nhân giải Nobel, đều bị mất chức chỉ vì có ý xúc phạm phụ nữ.

Ngoài xã hội có thể tồn tại nhiều nghịch lý để sinh viên tranh luận. Nhưng trong khuôn viên trường đại học, các thầy cô và các nhà giáo dục phải luôn nỗ lực tạo dựng hình ảnh đáng trân trọng nhất trong mắt sinh viên. Đặc biệt trong bối cảnh Việt nam, rất nhiều nhà giáo sau một thời gian giảng dạy đã tham gia vào hội đồng quản trị (HĐQT) cho nên sinh viên không phân biệt được giữa HĐQG và hội đồng giảng viên, và gọi tất cả là người thầy, người cô. Sẽ thật nực cười khi cứ phải cố gắng giải thích cho sinh viên: “Ông Kerrey không giảng dạy đâu cho nên ông ấy không cần phải có lý lịch trong sạch, đạo đức tốt như các giảng viên”. Ở Việt nam xưa nay hình ảnh chủ tịch HĐTT (tương đương với HĐQT) quan trọng hơn ở Hoa kỳ, bởi xuất hiện trước công chúng nhiều hơn.

Một số người biện bạch rằng một số vị trong HĐQT của các đại học tư ở Việt nam cũng bị nhiều điều tiếng về tham nhũng, gian lận tài chính. Tuy nhiên, tất cả các tội đó nhẹ hơn rất nhiều so với tội giết dân thường của Kerrey. Về nguyên tắc, tất cả những người giữ vị trí cao trong trường đại học đều phải nỗ lực giữ gìn lý lịch trọng sạch và đạo đức tốt, bất kể có giảng dạy hay không. Huống chi Kerrey là người nước ngoài, lại từng là “giặc ngoại xâm”, nghĩa là thuộc về một nhóm đối tượng hoàn toàn khác, không thể so sánh với người Việt.

Ngay cả các giáo sư Mỹ, những người rất am hiểu về môi trường giáo dục Hoa kỳ và chức danh chủ tịch HĐTT cũng thấy phi lý cho nên họ đồng loạt chống việc bổ nhiệm. Đa số các nhà báo, nhà văn, cựu chiến binh Mỹ quan tâm đến vụ này cũng thể hiện sự bất bình. (Chỉ có một vài vị “người nhà” của FUV và những người như ông N.M.H, một nhân vốn hăng say với các hoạt động chính trị đối lập chống chính quyền Việt nam là ủng hộ.)

Bổ nhiệm Kerrey là một câu chuyện không có tính giáo dục, bởi gây ra tranh cãi gay gắt, tổn thương cộng đồng, và không phản ánh sự đồng thuận và lương tâm chung của các nhà giáo dục về một vấn đề đạo đức. Những câu chuyện có tính giáo dục phải đạt được sự đồng thuận cao của đại đa số các nhà giáo dục, bởi lẽ đó là những câu chuyện định hướng cho sinh viên về Phải-Trái-Đúng-Sai, để giúp họ hình thành nhân cách. Nếu một câu chuyện khiến cho chính các nhà giáo dục bị chia rẽ, tranh cãi kịch liệt, mỗi người cố gắng nhồi nhét vào đầu sinh viên những quan điểm của mình, thì sinh viên, với năng lực tư duy còn non nớt sẽ hoang mang, không biết ngả theo hướng nào, và do vậy không thể gọi là có tính giáo dục.

(Không nên nhầm lẫn một câu chuyện mang tính giáo dục (đạo đức) với một câu chuyện lịch sử, bởi lẽ một câu chuyện lịch sử có thể  đồng thời bàn về “công” và “tội” của một nhân vật lịch sử nào đó. Kerrey không đủ tầm để trở thành một nhân vật lịch sử, do ông ta là một nhân vật đương đại, và liên quan đến công-tội, ông ta chỉ là một cựu binh bình thường, được người Việt biết đến với tư cách là một kẻ sát nhân được tha nhưng không có công lao to lớn nào đó đáng để ghi vào sử sách. Dự án FUV cũng quá nhỏ và không phải là thứ ngành giáo dục Việt nam thật sự cần. (Xem thêm bài ‘Sự thật về đại học Fulbright’ [4])

Học sinh, sinh viên các nước phát triển thường được tổ chức đi thăm các trại tập trung, các bảo tàng chiến tranh để hiểu được sự tàn khốc của chiến tranh, để tôn trọng các nạn nhân vì chiến tranh, và để sẵn sàng cầm súng bảo vệ tổ quốc và người thân bất kỳ lúc nào. Tha thứ không có nghĩa là được phép đánh đồng những người lính chiến đấu vì tổ quốc với “quân thù”. Hoa kỳ hay các quốc gia văn minh khác cũng có cùng quan điểm như vậy. Kerrey được thưởng Huân chương Danh dự, được tôn vinh ở Mỹ thì thành tích tiêu diệt “Việt cộng” và đến bây giờ các website của chính phủ Hoa kỳ, của lực lượng hải quân SEAL vẫn tôn vinh huân chương của ông ta. Đương nhiên Hoa kỳ không coi “lính Việt cộng” là đồng nghiệp với Kerrey, bởi không ai tôn vinh kẻ giết đồng nghiệp. Do vậy, người Việt cũng cần ghi nhớ Kerrey là cựu thù, đã từng giết người Việt. Đặc biệt hơn nữa, Kerrey từng dính dáng đến giết hại dân thường, là tội ác mà nhân dân thế giới đều ghê tởm.

Trong bối cảnh một cuộc chiến tranh trên biển đông đã cận kề, học sinh sinh viên Việt nam là những đối tượng đầu tiên cần được giáo dục về lòng yêu nước, về nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc, để có thể nhập ngũ bất kỳ lúc nào. Họ cần được giáo dục để tư duy công bằng về tội ác của “giặc ngoại xâm”, cho dù là Mỹ, Nhật, Pháp, hay Trung Quốc. Họ cần được giáo dục về “nhân quyền” của những nạn nhân đã qua đời vì chiến tranh. Tôn vinh “giặc ngoại xâm” là không tôn trọng những người đã chết và làm nản lòng những quân nhân tương lai. Các nhà văn, nhà báo Mỹ, cựu chiến binh Mỹ rất nhạy cảm với vấn đề nhân quyền của nạn nhân, cho nên cũng đồng loạt đòi dựng đài tưởng niệm các nạn nhân Thạnh Phong trong khuôn viên FUV, đòi lập quỹ học bổng Bùi Văn Vát (tên một thường dân bị Kerrey và đồng đội cắt cổ), nếu ông ta cứ đòi làm chủ tịch FUV [7].

Thật ra cũng không có gì ngạc nhiên khi ý kiến của nhiều người Việt nam ngược lại với ý kiến của người Mỹ. Giáo dục công dân và giáo dục triết học đạo đức ở Việt nam xưa nay vốn yếu kém cho nên khá đông công chúng ủng hộ là những người không hiểu ý nghĩa cao quý của giáo dục hoặc không có khả năng tư duy đạo đức. Cộng thêm sự thiếu hiểu biết về giáo dục đẳng cấp quốc tế. Ngay đến một vài vị giáo sư, nhân sỹ trí thức cũng thoải mái cho rằng FUV có thể tôn vinh Kerrey ở sảnh đường với dòng ghi nhận rằng ông đã từng tàn sát hơn 20 người Việt và giờ đây lại nỗ lực xây dựng trường, hoặc cho rằng việc Kerrey thừa nhận vụ thảm sát là sự sám hối vỹ đại. Đạo đức là một môn học thuộc lĩnh vực triết học. Và đối với triết học thì có vô số người dù làm nghề gì, thành công đến đâu đi chăng nữa cũng không bao giờ đủ năng lực để tư duy. Những vị giáo sư, nhân sỹ, trí thức này có lẽ không bao giờ hiểu được sự phẫn nộ của một quan chức châu Âu (như TS Phương Mai đã nêu): "Tiên sư bọn Mỹ kiêu ngạo, giết bố mẹ người ta xong bây giờ lại đòi dạy con cái người ta thành người" [28].

Những ngụy biện cho việc bắn súng vào quá khứ

Nhiều người cố gắng biện bạch cho việc bổ nhiệm Kerrey bằng cách đánh đồng lợi ích nhóm của FUV với lợi ích của toàn xã hội, phóng đại công lao của Kerrey đối với FUV, tô vẽ hình ảnh Kerrey như thể một nhân cách đầy quả cảm, phóng đại vai trò của FUV đối với nền giáo dục nước nhà, và gán ghép Kerrey với tổng thống Obama. Đáng buồn là trong số này có cả một số học giả Việt nam, đôi khi vì lợi ích cá nhân.

Không có Kerrey thì không có FUV? Người Việt ghi nhận những đóng góp của ông Kerrey trong việc chấm dứt đạo luật thù địch với Việt nam, bình thường hóa quan hệ Việt-Mỹ, và ủng hộ đàm phán BTA [14]. Nhưng điều đó cũng nói lên rằng ông ta có thể giúp đỡ Việt nam bằng nhiều cách khác, thay vì giáo dục. Người Việt cũng ghi nhận nỗ lực gây quỹ để thành lập FUV của ông ta, đồng thời cũng cần phải ghi nhận công sức của rất nhiều người từ cả hai quốc gia trong việc hình thành nên FUV, mà trước tiên cần phải kể đến là quyền lực và sự sáng suốt của hơn 100 nghị sỹ Mỹ đã phê chuẩn nghị quyết tài trợ cho FUV. Tuy nhiên, đem công lao cùng lý lịch đẫm máu của Kerrey ra đòi làm chủ tịch FUV thì chẳng khác nào một lời đề nghị khiếm nhã. Tương tự như một thanh niên bất hảo nhắc đến bữa tiệc đã mời một cô gái nghèo để đòi cưới cô ta, mặc dù trong bữa tiệc đó anh ta không phải là người chủ chi, mà chỉ là một người đi quyên tiền. Nặng hơn thì có thể coi đó là một cái bẫy.

Lợi ích FUV đồng nghĩa với lợi ích của toàn xã hội? Hệ thống giáo dục của Hoa kỳ với gần 4000 trường đại học và cao đẳng phát triển rất mạnh và nổi tiếng thế giới về chất lượng đào tạo. Tất cả các trường này đều cần có người gây quỹ giỏi. Bởi vậy, việc tìm kiếm người gây quỹ giỏi và nhiệt tình với FUV như Kerrey là khó nhưng không phải là bất khả. Thậm chí tôi không chắc, lợi thế về gây quỹ của Kerrey có bù đắp được bất lợi vì scandal ầm ỹ này hay không, bởi những người không ưa FUV đã có một thêm một lý do quan trọng để tấn công trường này. Năm nay ông Kerrey đã 73 tuổi với thương tật ở chân. Nếu giữ chức Chủ tịch FUV, ông ta cũng chỉ có thể đi gây quỹ được vài năm nữa. Không lẽ sau khi Kerrey nghỉ thì FUV cũng đóng cửa?

Những người phản đối Kerrey phải đề xuất người thay thế ông ta cho FUV? FUV dù sao cũng chỉ là một trường đại học trong số hơn 450 trường đại học và cao đẳng ở Việt nam. Lợi ích của FUV không song trùng với lợi ích của toàn xã hội. Số tiền đầu tư ban đầu 20 triệu USD cho FUV là khá nhỏ so với các trường đại học khác, chẳng hạn như Đại học Việt Nhật, 365 triệu USD và Đại học Việt Đức, 180 triệu USD [15][16]. Thậm chí số tiền đầu tư cho FUV trung bình chỉ 5 triệu USD/năm cho giai đoạn 2016-2030, còn nhỏ hơn số tiền mà ngân sách nhà nước Việt nam chi cho mỗi đại học thành viên của ĐHQG Hà nội, khoảng gần 6 triệu USD/năm [2][3]. FUV không phải là đại học mà ngành giáo dục Việt nam thật sự cần (Xem thêm bài Sự thật về Đại học Fulbright [4]). Những khó khăn của FUV trong việc tìm kiếm người thay thế Kerrey là việc riêng họ phải tự giải quyết, nhưng không thể đặt lợi ích nhóm của FUV cao hơn lợi ích của xã hội và làm ngơ trước một nhân vật phá hoại cộng đồng. Những người phản đối không có nghĩa vụ phải tìm kiếm người thay thế Kerrey, cũng giống như không ai có nghĩa vụ phải tìm kiếm người thay thế Văn Quyến khi anh này phải vào tù vì vi phạm nghiêm trọng đạo đức xã hội, cho dù vụ đó là một tổn thất nặng nề cho nền bóng đá Việt nam.

Bob Kerrey được sự hậu thuẫn của tổng thống Obama? Một số người cho rằng lựa chọn ông Kerrey là sự cân nhắc kỹ càng của tổng thống Obama hoặc một phép thử của chính phủ Mỹ đối với Việt nam. Giống như bà Tôn Nữ Thị Ninh[11], tôi không tin ông Obama đồng ý bổ nhiệm một người chắc chắn sẽ gây tranh cãi bởi lý lịch đẫm máu ở Việt nam. Ông ta có rất nhiều việc để quan tâm hơn là cái trường đại học ở nước ngoài với số tiền đầu tư quá nhỏ này. (Một nguồn tin đồn cho biết đây chỉ là một quyết định bất cẩn và ngạo mạn của một người khác). Mặt khác, sai lầm trong đối ngoại cũng là hết sức bình thường. Chính Obama cũng từng thú nhận, sai lầm lớn nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của ông (hẳn là còn có những sai lầm khác nữa) là đã không chuẩn bị kế hoạch hậu chiến cho Libya, dẫn đến sự bất ổn ở quốc gia này [17].

Bob Kerrey cũng giống như đại sứ Peterson và John Kerry? Sự khác biệt rất lớn giữa Kerrey và hai ông kia là ở chỗ không hề có bằng chứng về việc hai ông đó đã từng giết người, đặc biệt là sát hại dân thường. Bằng chứng hết sức quan trọng, bởi nếu ai đó muốn tẩy chay chức đại sứ của Peterson thì cũng phải đưa ra được bằng chứng đủ thuyết phục, chứ không thể nói chung chung, ông ta đã từng lái máy bay ném bom.

Bob Kerrey chỉ là người lính phục tùng thượng cấp? Có nhà văn so sánh việc giết người của Kerrey tương đương với việc một người lính Việt nấp trong dân, trong khi lờ đi sự khác biệt vô cùng lớn giữa họ: một bên là “quân thù” còn bên kia là “quân ta”; một bên thực sự giết dân còn bên kia mới chỉ lôi kéo dân vào chốn nguy hiểm, và nếu dân không đồng ý thì cũng không thể lôi kéo được. Có vị học giả biện bạch rằng trong chiến tranh, giết dân thường là theo lệnh của cấp trên, lính phải phục tùng, trong khi cố tình quên rằng nhân dân toàn thế giới đều ghê tởm việc giết dân thường. Thế nên các học giả, nhà văn, nhà báo, cựu chiến binh Mỹ mới ầm ầm tố cáo Kerrey. Ông ta không bị truy cứu hình sự ở Mỹ bởi quốc gia này có luật miễn trừ hình sự đối với quân nhân. Và mặc dù bọn phát xít cũng chỉ hành động theo lệnh của thượng cấp, chúng vẫn bị truy nã suốt đời để đưa ra xét xử ở tòa án chiến tranh.

Vụ Bob Kerrey tương tự như vụ tướng McArThur? Có vị doanh nhân đem việc dân Nhật yêu mến tướng McArThur của Mỹ khi ông này về nước, để ngụy biện cho việc bổ nhiệm Kerrey. Trên thực tế năm 1945, Nhật đầu hàng đồng minh, bắt buộc phải chấp nhận tướng McArThur đại diện cho chính phủ Mỹ cai quản nước Nhật, mà không được quyền lựa chọn.. Trên thực tế, nếu được quyền tự quyết, không quốc gia nào trên thế giới chấp nhận để cho người nước ngoài làm nguyên thủ quốc gia nước mình. Việc bịa đặt McArthur chỉ đạo ném bom nguyên tử xuống Nhật bản thật đáng xấu hổ, bởi ông chính là người phản đối việc ném bom này [27]. Mặt khác McArThur khi ấy đại diện cho chính phủ Mỹ có quyền lực rất lớn trên toàn nước Nhật, trong khi Bob Kerrey chỉ có quyền lực rất hạn chế và số tiền đầu tư vào FUV cũng khá nhỏ, và có nhiều lựa chọn khác thay ông ta. Thật ra, luôn luôn có sự khác biệt rất lớn về đãi ngộ giữa vị tướng (đại diện cho quốc gia) và những người lính bình thường, cho nên mới có câu “nhất tướng công thành, vạn cốt khô”.  Ngoài ra, việc lưu luyến McArthur khi ông này về nước có thể chỉ là biểu hiện của một nhóm nhỏ chứ không phải hành vi phổ biến của toàn xã hội. McArthur là nhân vật lịch sử chứ Kerrey thì không đủ tầm bởi chỉ là lính thường và FUV quá nhỏ. Người dân Nhật bản cũng quyết liệt phản đối những tội ác của lính Mỹ, chẳng hạn hàng chục nghìn người biểu tình phản đối lính Mỹ giết người, cưỡng bức phụ nữ, chứ không phải luôn hoan nghênh người Mỹ [18].

Ông cha ta từng thờ Sầm Nghi Đống? Theo Việt nam Lược sử của Trần Trọng Kim, đền thờ này do vua Quang Trung cho phép các hoa kiều xây dựng để giữ gìn bang giao hòa hiếu với Trung hoa. Hẳn nhiên, ở đây còn có ý nghĩa tâm linh, không muốn hồn ma “giặc ngoại xâm” quấy phá. Việc Sầm Nghi Đống có riêng một đền thờ trong khi hàng nghìn quân Thanh phải chôn chung ở gò Đống đa càng khẳng định câu:” Nhất tướng công thành vạn cốt khô”, và càng cho thấy Kerrey không đủ tầm để người Việt phải bận tâm.  

Tội lỗi của Kerrey liên quan đến Việt nam Cộng hòa chứ không phải nước Việt nam ngày nay? Nếu lý luận như vậy thì lịch sử Việt nam sẽ phải xé đi toàn bộ các trang liên quan đến Nam Việt nam từ 1954 đến 1975, bao gồm cả sự kiện Trung Quốc chiếm Hoàng sa, năm 1974.

Kerrey chống lưng cho Obama dỡ cấm vận vũ khí đối với Việt nam? Một số người dựa trên một bài bình luận ngày 23/5/2016 trên New York Times do John Kerry, John McCain, và Bob Kerrey để nói rằng Kerrey ủng hộ cho Obama dỡ cấm vận vũ khí đối với Việt nam [19]. Bài báo đó thật ra chỉ đáng coi như một sự lấp liếm để chữa cháy, sau khi những tội ác của ông ta đã bị phanh phui ở Việt nam. Hơn nữa, điều ấy càng chứng tỏ, Kerrey có thể tiếp tục đóng góp trong lĩnh vực bình thường hóa quan hệ Viêt-Mỹ thay vì giáo dục, một lĩnh vực mà ông ta không xứng đáng.

Nhiều cựu chiến binh Việt nam sẵn sàng tha thứ cho Kerrey? Cựu chiến binh có thể tha thứ và ủng hộ ông ta làm công việc gì đó liên quan đến hợp tác quân sự. Nhưng họ không chắc đã am hiểu về ý nghĩa cao quý của giáo dục và hệ thống trường đại học ở Hoa kỳ. Họ nên tự hỏi tại sao hầu hết các cựu chiến binh Mỹ quan tâm tới vụ này đều phản đối việc bổ nhiệm, chỉ trừ mấy vị “người nhà” của FUV như Vallely. Chưa kể, họ không phải chịu trách nhiệm về sự phát triển của nền giáo dục nước, và không có chuyên môn giáo dục đại học, đặc biệt là giáo dục đẳng cấp quốc tế để đánh giá vấn đề. Cho phép Kerrey làm chủ tịch FUV hay không thuộc về trách nhiệm của ngành giáo dục chứ không phải việc của các cựu chiến binh.

Tỷ lệ người ủng hộ Kerrey làm chủ tịch cao hơn tỷ lệ người chống đối? Số đông không nhất thiết phản ánh chân lý. Chẳng hạn, đảng quốc xã của Hitler lên nắm quyền ở Đức năm 1932 là do bầu cử dân chủ.  Lịch sử đã chứng minh đa số công dân Đức đã mắc sai lầm khủng khiếp như thế nào. Quan trọng hơn cả, vụ Kerrey tương đối phức tạp giống như lựa chọn một chính sách kinh tế hay giáo dục, đòi hỏi phải có kiến thức chuyên môn về giáo dục để đánh giá vấn đề, cho nên không phải là việc để công chúng bình bầu. Đặc biệt trong bối cảnh còn khá ít báo chí ở Việt nam được đăng tin tức trái chiều về vụ này, số lượng những người công khai ủng hộ ông ta không nói lên điều gì. Chỉ có vài nghìn người bình chọn là con số quá nhỏ so với 90 triệu người Việt. Hơn nữa các nhóm và cá nhân hoạt động chính trị rất dễ kiếm kỹ sư IT để thay đổi kết quả bình chọn trên các mạng đó theo cách có lợi cho họ.

Hội đồng quản trị của nhiều trường tư thục ở Việt nam đánh nhau tưng bừng, bị tố cáo gian lận, nhưng vẫn tại vị? Chính thái độ của cộng đồng đã lý giải điều này. Lý lịch đẫm máu và mác “giặc ngoại xâm” ông ta đã gây ra cuộc tranh cãi gay gắt bởi chúng thực sự là vấn đề nhạy cảm, trong khi không mấy ai quan tâm đến các đại học tư khác. Báo chí Mỹ và các học giả Mỹ cũng không để ý đến HĐQT ở các đại học kia nhưng lại chĩa mũi dùi vào Kerrey.

Người dân có muốn có FUV hay không mà đòi đuổi Kerrey? Câu hỏi này cũng tương tự như: “Người dân không muốn Việt nam có những tòa nhà cao ốc hay sao mà lại tố cáo những kẻ ăn cắp nguyên vật liệu, và những kẻ thiết kế cẩu thả?” Không có Kerrey thì FUV vẫn phải kiếm được người khác làm chủ tịch chứ không đóng cửa. Ngoài ra, nhiều sự thật về FUV có thể đọc thêm trong bài Sự thật về Đại học Fulbright [4].

Chỉ các thân nhân của nạn nhân mới có thẩm quyền được phán xét Kerrey? Nếu nói vậy thì hàng chục nghìn người Nhật đi biểu tình tẩy chay lính Mỹ giết người, hãm hiếp phụ nữ ở Okinawa, đòi sửa luật pháp làm gì? Các nạn nhân đâu có liên quan gì đến họ, vậy mà họ vẫn đi biểu tình [18]. Người Việt cũng không quyền đòi quyền lợi cho các nạn nhân chất độc màu da cam.

Nếu ông Bob Kerrey từng chạy đua vào Nhà Trắng thắng cử năm 1992 không lẽ Việt nam không bình thường hóa được hay sao? Thực tế cho thấy nhân dân Mỹ cũng không chấp nhận được việc thảm sát dân thường. Đó là lý do Kerrey phải bỏ dở sự nghiệp chính trị để quay sang làm giáo dục vào năm 2001 sau khi báo chí Mỹ phanh phui vụ việc này. Và năm 2012, nghĩa là hơn 10 năm sau, hi vọng tình hình im ắng ông ta  cố gắng quay lại thượng viện Nebraska nhưng vẫn thất cử. Không ngoại trừ khả năng đang là tổng thống mà bị phanh phui tội ác, ông ta cũng sẽ phải từ chức ngay lập tức.

Bob Kerrey từng là thượng nghị sỹ và ứng cử viên tổng thống Hoa kỳ: Chuyến thăm đầu tiên của tổng thống Obama tới Arhentina cũng gây ra phản ứng dữ dội, cho dù ông không phải là người trực tiếp ra lệnh gây ra tội ác trên đất nước này, mà là những tổng thống khác [18].

Bob Kerrey từng đóng vai trò to lớn trong vận động thành lập quỹ VEF và trong việc thành lập Chương trình Kinh tê Fulbright (FETP):  Có 6 thượng nghị sỹ Mỹ tham gia việc vận động này. Việc FUV cố gắng thổi phồng vai trò của ông ta, trong khi bỏ qua vai trò của 5 người kia chỉ thể hiện sự dối trá, lươn lẹo của dân chính trị. (Nên nhớ, tất cả những người Việt và Mỹ chủ chốt ở FUV lên tiếng bênh vực Kerrey đều được đào tạo chính sách công (một ngành chính trị) hoặc làm việc ở trường chính trị Kennedy, ĐH Harvard).

Tội ác của Bob Kerrey xảy ra đã quá lâu? Năm 2001, nghĩa là hơn 30 năm sau khi gây ra tội ác, Bob Kerrey mới bị báo chí Mỹ phanh phui việc dính dáng đến thảm sát dân thường ở Việt nam, và phải rời bỏ đỉnh cao chính trị để xoay sang làm giáo dục, bởi dân Mỹ cũng ghê tởm những tội ác như vậy. Năm 2012, một nguyên nhân quan trọng khiến Kerrey thất bại trong nỗ lực quay lại thượng viện Nebraska là do báo chí Mỹ tiếp tục mổ xẻ tội ác của ông ta. Đến tận ngày hôm nay, đa số người Mỹ quan tâm đến vụ này đều phản đối Kerrey, vậy thì tại sao người Việt lại cho là quá lâu? Những tội ác như thảm sát dân thường là dạng tội ác chiến tranh, có thời hiệu suốt đời. Cho dù Kerrey chưa bị tòa án nào chính thức kết tội, nhưng chính ông ta đã nhận tội. Vì sao người Việt lại để cho một nhân vật có nghi vấn kinh khủng như vậy giữ một vị trí trang trọng ở một trường đại học trên đất Việt nam?

Bổ nhiệm Kerrey, lợi bất cập hại

Cái lợi khi cho phép bổ nhiệm Kerrey là vài triệu đô la cho FUV mà một ông già tàn tật 73 tuổi có thể đi gây quỹ trong vài năm nữa (một số tiền quá nhỏ so với tầm cỡ quốc gia), trong khi hoàn toàn có thể kiếm được người khác thay thế mà số tiền FUV thu được chưa chắc đã ít hơn. Hơn nữa xin nhắc lại, FUV chỉ là một đề án giáo dục khá nhỏ, do một nhóm chính trị gia bảo trợ và thao túng chứ không phải các nhà giáo dục-nhà khoa học, tương lai còn mờ mịt, và không phải là thứ Việt nam thật sự cần: một trường đại học nghiên cứu chất lượng cao (Xem thêm bài Sự thật về Đại học Fulbright) [4].

Nhưng cái hại thì to lớn hơn nhiều. Ông ta làm chủ tịch FUV thì sẽ không có thời gian để tham gia các hoạt động vận động hòa bình khác, chẳng hạn như tiếp tục vận động cho phép bán vũ khí cho VN, thúc đẩy ngoại giao hợp tác Việt Mỹ trên nhiều lĩnh vực, hoặc các hoạt động hỗ trợ thương mại Việt-Mỹ, chẳng hạn loại bỏ các điều luật cấm đoán hoặc đánh thuế cao đối với các sản phẩm của VN nhập khẩu vào thị trường Mỹ. Những hoạt động ấy có thể làm lợi nhiều chục triệu đến hàng trăm triệu USD cho VN. Thêm vào đó, một quốc gia văn minh không thể chấp nhận để cho ông ta phá hoại cộng đồng: chia rẽ cộng đồng và xúc phạm một bộ phận của dân tộc. Việc bổ nhiệm này còn tạo ra một tiền lệ xấu giúp cho các phần tử bất hảo tràn vào môi trường giáo dục làm những điều ngạo ngược trong tương lai. Ngoài ra, xin trích lời giáo sư P.H.H: “Nếu chúng ta chỉ vì cái lợi trước mắt, thì còn ai dám cầm súng bảo vệ tổ quốc khi họ nghĩ rằng vài chục năm sau cái chết của họ sẽ vô nghĩa khi những kẻ xâm lược dã man chỉ cần tỏ ra hối cải là lập tức được ca ngợi tôn vinh? Khép lại quá khứ khác với Chà đạp quá khứ”[20].

Phải cương quyết với Bob Kerrey

Quyết định số 70/2014/QĐ-TTg, về ‘Ban hành Điều lệ Trường Đại học’ nêu rõ: chủ tịch và thành viên của hội đồng quản trị của trường đại học sẽ bị miễn nhiệm nếu đang chấp hành bản án của tòa án. Tuy nhiên, theo thông lệ xử lý thủ tục hành chính ở nước ta, nếu một hội đồng quản trị (tên gọi khác của HĐTT) có thành viên đã công khai nhận tội hình sự và có nhân chứng hoặc vật chứng, thì cho dù chưa bị khởi tố tôi tin rằng Bộ Giáo Dục sẽ không vội vàng cấp giấy công nhận hội đồng đó, mà chờ đợi khởi tố và phán quyết của tòa án.

Đã có nhân chứng tố cáo Bob Kerrey ra lệnh và hỗ trợ giết hại dân thường, trên tờ New York Times [8]. Ông ta cũng có tên trong Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh, bị chính phủ Việt nam kết tội là phạm vào tội ác chiến tranh [21], và chưa bao giờ được chính phủ Việt nam chính thức xóa tội. Đây là dạng “Tội Phạm Chiến Tranh”, được xếp vào loại tội phạm đặc biệt nguy hiểm theo Bộ luật Hình sự và có thời hiệu suốt đời. Bộ Giáo Dục và Đạo Tạo cần tạm dừng vô thời hạn việc công nhận vị trí Chủ tịch HĐTT của Kerrey để chờ đợi cảnh sát quốc tế điều tra thêm. Ngoài ra, Quốc hội và Thủ tướng chính phủ cần sửa đổi Luật Giáo Dục và Điều Lệ Trường Đại Học để ngăn chặn những kẻ từng là giặc ngoại xâm có nhiều nợ máu với dân tộc phá hoại ngành giáo dục. “Đã làm đao phủ thì không thể làm thầy!”

Sinh mạng của con người là vô giá. Xưa nay các tội phạm sát nhân mãn hạn tù đâu có được làm nghề gì cao quý, huống chi lại là “giặc ngoại xâm”. (Không nên hồ đồ so sánh các anh hùng chiến tranh mà quốc gia nào cũng có chế độ ưu đãi đặc biệt với những tội phạm sát nhân). Nếu như đông đảo công chúng Triều tiên coi Kim Chính Nhật như mặt trời, thậm chí có những người sẵn lòng hi sinh tính mạng chỉ để cứu tấm ảnh ông ta là kết quả của một nền giáo dục và truyền thông quái gở, thì việc một đám người Việt hân hoan chào đón Kerrey còn hơn cả những anh hùng trở về, sẵn sàng chửi mắng xối xả những người chống ông ta, hẳn cũng là kết quả của một nền giáo dục và truyền thông đại chúng có quá nhiều vấn đề.

Giáo dục lịch sử ở Việt nam cần gắn với hoạt động thực tiễn như ở các quốc gia phát triển. Bộ Giáo dục và Đào tạo cần yêu cầu các trường đưa học sinh sinh viên thăm quan các chứng tích chiến tranh mà người Mỹ, người Pháp, người Nhật, người Trung Quốc đã để lại. Riêng sinh viên FUV cần được đi thăm quan chứng tích Thạnh Phong, Bến Tre.

Viết đến đây, tôi chợt nhớ đến cuốn sách nổi tiếng ‘Tiền không mua được gì?’ của triết gia Sandel. Vị giáo sư của đại học Harvard này khuyến cáo, nhiều thứ cao quý ở trên đời sẽ biến đổi bản chất nếu đem ra thị trường. Có lẽ tôi cần gửi vụ này cho ông Sandel để đưa vào tập II của cuốn sách. Hẳn là ông ấy sẽ viết: “ở Việt nam, chỉ cần một số tiền đầu tư nhỏ là có thể mua được…” Sẽ rất ăn khách bởi chuyện này chưa từng có tiền lệ và thật sự bi hài.

Nguyễn Kiều Dung

(Tiến sỹ Kinh tế, tốt nghiệp từ Đại học Bang New York, Hoa kỳ)

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] http://www.swans.com/library/art7/zig065.html

[2] http://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/tuyen-sinh/305093/dai-hoc-fulbright-co-giay-phep-thanh-lap.html

[3]http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu/noidungsolieungansachnhanuoc?categoryId=100003509&articleId=10056816

[4] Xem bài: Sự thật về Đại học Fulbright từ site:

http://www.vietthought.wordpress.com

[5] https://www.facebook.com/beloved.mamacat/posts/10154082919989718?hc_location=ufi
http://www.bbc.com/vietnamese/vietnam/2016/06/160603_bob_kerrey_fulbright_hangout

http://soha.vn/gs-my-de-bob-kerrey-lam-chu-tich-dh-fulbright-vn-la-noi-ho-then-20160603120346098.htm

[6]http://www.nytimes.com/2016/06/08/opinion/senator-bob-kerreys-vietnam-dilemma.html?mwrsm=Facebook&_r=1

[7] http://www.nytimes.com/2016/06/20/opinion/bob-kerrey-and-the-american-tragedy-of-vietnam.html?smid=fb-share&_r=1

http://www.rustycompass.com/blog/bob-kerrey-the-war-remnants-museum-and-fulbright-university-253/#.V3YbaKISnIV

http://tomhayden.com/home/as-americans-we-cannot-endorse-sen-kerreys-leadership-of-a-u.html

https://www.facebook.com/beloved.mamacat/posts/10154175222629718?pnref=story

http://www.universityworldnews.com/article.php?story=20160705130314538

https://www.facebook.com/ethanhtuan/posts/10153708148187894

[8] http://www.nytimes.com/2016/06/03/world/asia/vietnam-fulbright-university-kerrey.html?_r=1

[9] http://www.vtc.vn/15-nam-truoc-bob-kerrey-thu-nhan-toi-ac-cua-minh-the-nao-d260551.html

[10] http://nymag.com/news/features/54685/

[11] http://vietnamnet.vn/vn/thoi-su/chinh-tri/308989/thu-ngo-gui-nguoi-vn-cac-ban-my-cua-ba-ton-nu-thi-ninh.html

[12]http://news.zing.vn/lanh-dao-dh-fulbright-xin-loi-viec-gay-ra-trong-chien-tranh-post653446.html

[13] http://www.antiwar.com/justin/j042701.html

[14] http://nld.com.vn/thoi-su-trong-nuoc/bob-kerrey-thanh-phong-va-dh-fulbright-20160601203409076.htm

[15] http://dantri.com.vn/giao-duc-khuyen-hoc/dong-tho-truong-dai-hoc-viet-nhat-tri-gia-365-trieu-usd-1419768458.htm

[16] http://daidoanket.vn/khoa-giao/giam-doc-wb-tai-viet-nam-dai-hoc-viet---duc-mo-ra-mot-thong-le/73041

[17] http://news.zing.vn/obama-thua-nhan-sai-lam-lon-nhat-tren-cuong-vi-tong-thong-post640941.html

[18] http://www.vtc.vn/linh-my-cuong-buc-phu-nu-dan-nhat-doi-sua-luat-d96057.html

http://petrotimes.vn/dan-nhat-bieu-tinh-phan-doi-linh-my-giet-nguoi-423356-423356.html

http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/28-000-nguoi-vay-quoc-hoi-nhat-phan-doi-xay-can-cu-my-3358310.html

http://tuoitre.vn/tin/the-gioi/20160619/65000-nguoi-nhat-bieu-tinh-phan-doi-linh-my-o-okinama/1121224.html

http://www.24h.com.vn/tin-tuc-trong-ngay/dan-philippines-phan-doi-viec-quan-my-quay-tro-lai-c46a626944.html

http://dantri.com.vn/su-kien/nghi-an-linh-my-giet-nguoi-dep-chuyen-gioi-phep-thu-quan-he-my-philippines-1414325628.htm

http://www.newyorker.com/news/news-desk/obamas-bittersweet-visit-to-argentina

http://www.vox.com/2016/3/28/11317904/obama-argentina-dirty-war

http://www.usatoday.com/story/news/world/2016/03/21/obama-first-visit-argentina-protest/81935778/

[19]http://giaoduc.net.vn/Quoc-te/Bob-Kerrey-chong-lung-cho-Obama-do-cam-van-vu-khi-voi-Viet-Nam-post168449.gd

[20] Theo trang facebook của GS Nguyễn Xuân Long, ĐH Michigan, Hoa kỳ.

[21] https://www.wsws.org/en/articles/2002/06/kerr-j06.html

http://vietnamembassy-usa.org/vi/tin-tuc/2002/06/ong-kerrey-khong-thay-doi-duoc-su-o-thanh-phong

[22]http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/fulbright-in-vn-issue-under-an-expert-point-of-view-ml-06072016152602.html

[23]http://vnexpress.net/tin-tuc/giao-duc/thanh-lap-dai-hoc-fulbright-viet-nam-3404344.html

[24] http://www.vxut.edu.vn/home/v1/category/104/293/khong-the-be-nguyen-harvard-ve-viet-nam

[25]http://2kpop.com/giao-su-dai-hoc-mat-viec-vi-xem-web-den-tren-lop-c1017n20130302052106868p0.htm

[26]Xem bài ‘Những ý kiến chống bổ nhiệm Bob Kerrey’

[27] Gar Alperovitz, ‘The decision to use the atomic bomb and the architecture of an American myth’

[28] https://www.facebook.com/dr.nguyenphuongmai/posts/10209292678616309
================================
Mời xem bài cùng tác giả:
1.  BOB KERREY - KẺ PHÁ HOẠI CỘNG ĐỒNG
2.  SỰ THẬT VỀ ĐẠI HỌC FULBRIGHT