Lời dẫn: Thierry de Montbrial là chủ tịch điều hành
của Viện Quan hệ Quốc tế Pháp do ông thành lập năm 1979. Ông cũng là người sáng
lập và chủ tịch của Hội nghị Chính sách Thế giới do ông thành lập năm 2008. Ông
là thành viên của Học viện Pháp- Khoa học Chính trị và Đạo đức từ năm 1992.
Hơn 200 nhà khoa học trên thế giới sẽ quy tụ tại Hội nghị Chính sách Thế giới, được tổ chức vào cuối
tuần này tại Abu Dhabi, và Thierry de Montbrial- chủ tịch điều hành Viện Quan hệ
Quốc tế Pháp (Ifri), một lần nữa rất thận trọng về đồng minh Mỹ. Theo Thierry
de Montbrial, dù Hoa Kỳ thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Ukraine, nhưng chính
Hoa Kỳ đang tận dụng cơ hội khiến ngày càng gia tăng sự lệ thuộc của châu Âu
vào Washington.
Les Echos là nhật báo tài chính đầu tiên của Pháp, được thành lập vào năm 1908. Mới đây, báo Les Echos đăng bài của phỏng vấn Thierry de Montbrial với tiêu đề «Les Etats-Unisseront les grands gagnants de la guerre en Ukraine» - Dịch: “Mỹ sẽ là bên thắng lớn trong cuộc chiến ở Ukraine”
Trước khi đọc bài mới, mời bạn đọc đọc lại bài vào Thứ Hai, 11 tháng 7, 2022 với tiêu đề GS.TS Nguyễn Cảnh Toàn: SAU BORIS JOHNSON, CHÍNH KHÁCH NÀO CỦA PHƯƠNG TÂY SẼ RA ĐI DO KHỦNG HOẢNG CHÍNH TRỊ Ý THỨC HỆ VÀ KINH TẾ?; bài vào Thứ Tư, 24 tháng 8, 2022 với tiêu đề Báo Pháp dự báo: TRONG VÒNG 1 NĂM NỮA EU SẼ “BIẾN MẤT” ; bài vào Thứ Sáu, 30 tháng 9, 2022 với tiêu đề Báo Anh: CẢ CHÂU ÂU ĐANG BƯỚC VÀO KỶ NGUYÊN PHI CÔNG NGHIỆP HÓA và bài VÌ SAO KINH TẾ CHÂU ÂU RƠI VÀO HỐ ĐEN NHƯ THỜI 1930?...
Dưới đây, Google.tienlang xin dịch bài báo này…
*****
«Les Etats-Unisseront les grands gagnants de la guerre en Ukraine» - Dịch: “Mỹ sẽ là bên thắng lớn trong cuộc chiến ở Ukraine”
* Phóng viên: Người
châu Âu vừa áp đặt lệnh cấm vận đối với dầu mỏ của Nga. Ôngcó tin vào hiệu quả
của các biện pháp trừng phạt kinh tế?
* Thierry de Montbrial: Trong thực tế hiện tại, Liên minh châu Âu đã đưa ra chiến lược không phù hợp. Chúng ta hành động rất kém, nghĩa là chỉ mang cảm tính, nhân danh thiện và ác. Với hai công cụ: lệnh trừng phạt và lời hứa mở rộng Liên minh châu Âu. Mỗi lần thông qua các biện pháp trừng phạt thì đều làm tổn thương chúng ta nhiều hơn. Hóa ra mỗi lần như vậy, chúng ta lại trở nên phụ thuộc nhiều hơn một chút vào Hoa Kỳ, quốc gia chơi chiến lược, trộn lẫn các giá trị và lợi ích một cách lạnh lùng. Một trong những mục tiêu của họ là trở thành bậc thầy của trò chơi năng lượng.
* Phóng
viên: Không phải người Mỹ khơi mào cuộc
chiến ở Ukraine. Tệ nhất, họ tận dụng một cơ hội…
* Thierry de
Montbrial: Cả hai điều trên đều đúng. Cần lưu ý rằng họ chưa bao giờ tìm
cách ủng hộ các giải pháp ngoại giao đối với các chủ đề như Crimea hay Donbass.
Cũng đúng là người châu Âu đã không khuyến khích các chủ đề này một cách nghiêm
túc. Các thỏa thuận Minsk không thể thành công. Người Mỹ cảnh báo một cách yếu ớt
về khả năng xâm lược của Nga ở Ukraine, nhưng không có tư duy chiến lược chung
để đối phó. Mối quan tâm chính của Liên minh xuyên Đại Tây Dương là Trung Quốc.
Cuộc chiến ở Ukraine lúc đầu xuất hiện đối với người
Mỹ như một khó khăn bổ sung, sau đó họ coi đó là một cơ hội. Điều này đã thể hiện
cụ thể thành sự mở rộng của NATO, ngay cả khi Thổ Nhĩ Kỳ làm chậm lại, không
chút do dự, vì lợi ích của chính họ; sau đó là sự phụ thuộc ngày càng tăng của
Liên minh châu Âu vào Hoa Kỳ cả về mặt an ninh truyền thống và lĩnh vực năng
lượng. Hoa Kỳ đang chơi đáng chú ý. Tôi muốn người châu Âu học cách trở
thành những chiến lược gia giỏi như người Mỹ. Đây là một câu hỏi quan trọng cho
tương lai của Liên minh châu Âu.
* Phóng
viên: Tuy nhiên, trong ngắn hạn, người
Mỹ có lo lắng về lạm phát cao không?
* Thierry de
Montbrial: Chúng tôi thấy rằng Joe
Biden đang thực hiện một cách xuất sắc kế hoạch chống lạm phát của mình, điều
mà chúng ta không thích. Về lâu dài, người Mỹ rõ ràng là người chiến thắng. Và
họ sẽ làm mọi cách để sắp xếp chúng ta đứng sau họ, đối mặt với Trung Quốc.
“Khi chiến tranh kết thúc, áp lực đối với việc mở rộng Liên minh châu Âu sẽ rất lớn và sự quản lý của Liên minh này sẽ có nguy cơ bị tê liệt.”
* Phóng
viên: Và công cụ thứ hai, sự mở rộng của Liên minh châu Âu?
* Thierry de
Montbrial: Liên minh châu Âu bị suy yếu. Chúng ta đang trong giai đoạn tăng
tốc toàn diện. Chúng ta có nguy cơ thấy mình phụ thuộc nhiều hơn cho sự an toàn
của châu Âu. Đối với nền kinh tế, tôi nghi ngờ khả năng của châu Âu trong việc
phát triển một chiến lược nhất quán ở cấp độ thương mại và công nghiệp chẳng hạn.
Hầu hết các quốc gia thành viên đều dễ dàng dựa vào cái mà Raymond Aron gọi là
Cộng hòa Đế quốc.
Tự chủ chiến lược có thể trở thành hiện thực? Tôi
tha thiết hy vọng như vậy, nhưng… Khi chiến tranh kết thúc, áp lực đối với việc
mở rộng nhanh chóng và hiệu quả của Liên minh Châu Âu sẽ rất lớn và sự quản lý
của nó sẽ có nguy cơ bị tê liệt, đặc biệt là khi chủ nghĩa dân tộc và chủ quyền
các quốc gia ở châu Âu có một tương lai bùng phát. Ai có thể nghiêm túc từ chối
chẩn đoán này?
* Phóng
viên: Chúng ta đang nói đến rủi ro sống còn khi EU cần
phải có những phản ứng chính trị mạnh mẽ trước đại dịch, chiến tranh Ukraine,
khủng hoảng năng lượng?
* Thierry de
Montbrial: Cả hai không tương thích.
Ở đó bạn đang nói về một phản ứng khẩn cấp. Trong trường hợp sức khỏe, đó là sự
hoảng loạn. Cùng nhau phản ứng là vì lợi ích chung trước mắt. Đó là một thành
công thực sự. Vài tuần trước, tôi rất ấn tượng với bài phát biểu của Olaf
Scholz ở Praha về vấn đề mở rộng. Trong giai đoạn hào hùng của Cộng đồng châu
Âu, việc mở rộng hơn nữa chỉ được xem xét nếu việc đào sâu của giai đoạn trước
đã hoàn thành, để giai đoạn tiếp theo sẽ thành công. Đó là lẽ thường tình.
“Những người bạn Mỹ của chúng ta luôn đưa ra các quyết định với suy nghĩ “Nước Mỹ trên hết”.
Hiện tại, vì thuận tiện, chúng tôi đang thực hành vội vàng, bởi vì chúng tôi hy vọng rằng chúng tôi sẽ luôn có thể kéo mọi thứ ra ngoài. Cũng phải hiểu rằng châu Âu rất đa dạng về văn hóa. Có những rạn nứt sâu xa di truyền từ Kitô giáo, giữa Bắc và Nam, giữa Tây và Đông. Châu Âu ngày nay hoạt động kém, có thể thấy ví dụ như trong lĩnh vực di cư. Tôi sợ rằng sự chia rẽ vốn đã rõ ràng sẽ ngày càng sâu sắc hơn. Trong hai mươi hoặc ba mươi năm nữa, mọi thứ đều có thể thay đổi. Chúng ta chỉ có thể tiến về phía trước một cách thận trọng và suy nghĩ từng bước về tất cả các hậu quả của các quyết định mà chúng ta đưa ra hoặc thậm chí cả những thông báo mà chúng ta đưa ra, đồng thời chống lại áp lực.
* Phóng
viên: Nếu châu Âu không tiếp tục tự xây dựng, làm sao nó có thể chống lại những
ham muốn của chủ nghĩa đế quốc?
* Thierry de
Montbrial: Dư luận phương Tây được hướng dẫn bởi lý tưởng hòa bình thông
qua luật pháp, điều mà Raymond Aron đã lên án, và không may phản ánh sự hiểu lầm
về bản chất của luật pháp quốc tế. Hệ tư tưởng có thể là một nguồn lỗi lớn. Sẽ
là một bi kịch nếu công trình xây dựng của châu Âu, với mục đích tốt nhất trên
thế giới, lại trở thành tháp Babel. Nó là một viên ngọc quý của thế kỷ 20 , một
kiểu thống nhất chính trị mới, thực sự mang lại, trên quy mô hành tinh, lý tưởng
hòa bình thông qua luật pháp. Nhưng với điều kiện dành thời gian cho thời gian.
Các lợi ích khác nhau giữa Nga và thế giới phương
Tây đối với Ukraine có thể đã được giải quyết theo cách khác. Các thỏa thuận
Minsk khiến vấn đề không thể giải quyết được. Còn phương Tây bác bỏ ý tưởng về
một hội nghị mới về an ninh và hợp tác ở châu Âu. Không có thuyết định mệnh
trong lịch sử. Hôm nay, tôi lo sợ cho tương lai của chính Liên minh châu Âu.
Nhưng lợi ích của Hoa Kỳ và châu Âu chỉ gặp nhau một phần. Những người bạn Mỹ của
chúng ta luôn đưa ra quyết định với tâm niệm “Nước Mỹ trên hết”. Hãy can đảm để
hỏi to tất cả những câu hỏi này.
* Phóng
viên: Một trong những mục tiêu chuyến
thăm của Emmanuel Macron tới Washington là chống lại chủ nghĩa bảo hộ công nghiệp
của Mỹ. Chúng ta không hoàn toàn mù?
* Thierry de
Montbrial: Biden nói rằng chúng ta yêu họ. Đằng sau một sự lịch sự tinh tế,
đó là nồi sắt chống nồi đất. Tôi nhắc lại rằng người Mỹ có ý thức rất rõ
ràng về lợi ích của họ, và chúng ta không thể đổ lỗi cho họ về điều đó.
Chúng là những chiếc máy ủi. Làm thế nào một Liên minh châu Âu bị chia rẽ như vậy
có thể tạo ra sự cân bằng quyền lực trong các vấn đề cạnh tranh này? Chúng ta
thậm chí không thống nhất trên mặt trận năng lượng.
“Ý tưởng ngày càng rõ ràng là biến Liên minh Đại Tây Dương thành một loại liên minh phản dân chủ. Nó không phải là lợi ích của người châu Âu.”
* Phóng
viên: Người Mỹ cũng muốn lôi kéo chúng ta vào một cuộc đối đầu trực diện với
Trung Quốc…
* Thierry de
Montbrial: Chúng ta đang ở trong một tình huống tồi tệ hơn ba năm trước,
khi Ifri đặt câu hỏi này làm chủ đề cho lễ kỷ niệm 40 năm thành lập. Hoa Kỳ đã
phản ứng một cách chiến lược đối với cuộc chiến ở Ukraine bằng cách sắp xếp
chúng ta đứng sau họ. Đây là cách tôi hiểu ý tưởng ngày càng rõ ràng về việc biến
Liên minh Đại Tây Dương thành một liên minh chống dân chủ dưới mọi hình thức.
Điều này không có lợi cho người châu Âu, như các
chuyến đi của Olaf Scholz và Charles Michel tới Bắc Kinh cho thấy. Nhưng phần
còn lại của thế giới cũng không muốn xếp hàng, đứng sau Hoa Kỳ. Ở Ấn Độ, Đông
và Đông Nam Á hay Trung Á, không nhà lãnh đạo nào muốn bị buộc phải lựa chọn.
Tôi đang nói với bạn về các quá trình không phải trong ngắn hạn mà trong trung
hạn, nơi chúng ta có nguy cơ thấy mình ngày càng buộc phải từ bỏ khả năng phán
đoán của chính mình khi đối mặt với các cuộc khủng hoảng lớn của thế kỷ 21.
* Phóng
viên: Dư luận phương Tây đang có xu hướng chống Trung Quốc…
* Thierry de
Montbrial: Có hai vấn đề phải được phân biệt. Thứ nhất, Giống như người Mỹ, người châu Âu rõ ràng có lợi ích
trong việc đảm bảo rằng vấn đề Đài Loan không được giải quyết bằng vũ lực, quyền
tự do hàng hải được bảo toàn và do đó, sự cân bằng quyền lực ổn định được thiết
lập giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Về mặt kinh tế, về mặt lý thuyết, tất cả chúng
ta sẽ được hưởng lợi từ một sân chơi bình đẳng cho thương mại và đầu tư. Thứ hai, lợi ích của Hoa Kỳ và lợi ích của
người châu Âu đối với Trung Quốc không hoàn toàn trùng lặp. Đây là lý do tại
sao chúng ta không thể khôi phục lại tinh thần và thực tế của chủ nghĩa đa
phương. Đã đến lúc người châu Âu phải thức tỉnh.
